TARİHİ BİR YAZILIM: ELIZA’NIN DÖNÜŞÜSohbet robotlarının atası olarak bilinen ELIZA, 60 yıl önce hayatımıza girmişti. 1960’larda MIT profesörü Joseph Weizenbaum tarafından geliştirilen ve dil modellemesiyle insanlarla etkileşim kurabilen bu yazılım, orijinal kodunun kaybolmasının ardından unutulmuştu. Ancak bilim insanları ve arşivciler, yazılım arkeolojisi sayesinde ELIZA’yı yeniden çalışır hale getirdi.YAZILIM ARKEOLOJİSİ: KAYIP KODLAR BULUNDUStanford Üniversitesi’nden bilişsel bilimci Jeff Shrager ve MIT arşivcisi Myles Crowley, Weizenbaum’un kişisel belgelerinde ELIZA’nın 420 satırlık kayıp kodunu bulmayı başardı. Kodun yeniden çalıştırılabilmesi için hataların giderilmesi, 1960’ların bilgisayar mimarisine uygun bir emülatör geliştirilmesi gerekti. Tüm bu çabalar sonunda, ELIZA 21 Aralık 2021’de tam 60 yıl sonra yeniden hayata döndü.
ELIZA’NIN İLK GÜNLERİ VE İŞLEVİELIZA, adını “Pygmalion” oyunundaki Eliza Doolittle karakterinden aldı. Başlangıçta terapist taklidi yapan basit bir dil modeli olarak geliştirildi. En ünlü senaryosu "DOCTOR", kullanıcılardan gelen girdilere “Sorununuzu anlatın” gibi teşvik edici sorularla yanıt veriyordu. Kullanıcıları daha fazla konuşmaya yönlendiren bu yöntem, o dönem için çığır açıcıydı.MODERN SOHBET ROBOTLARINA KIYASLA ELIZAELIZA, günümüz yapay zeka modelleriyle karşılaştırıldığında oldukça basit bir yapıya sahipti. Modern büyük dil modelleri (LLM'ler) kullanıcıların cümlelerini tamamlamaya çalışırken, ELIZA, kullanıcıyı diyalogda daha fazla aktif olmaya teşvik ediyordu. Shrager, “ELIZA’nın amacı sohbeti sürdürmekti, bu da onu dönemine göre eşsiz kılıyordu” dedi.ZORLUKLAR VE BULUNAN HATAELIZA’nın yeniden hayata döndürülmesi sürecinde, orijinal kodda bir hata tespit edildi. Girilen rakamlarla programın çökmesine neden olan bu hata, orijinal yapının bozulmaması için düzeltilmedi. Shrager, bu detayı “O dönemin teknolojisinin sınırlarını ve zorluklarını anlamak açısından değerli” olarak değerlendirdi.GEÇMİŞTEN GELECEĞE BİR BAĞELIZA, modern yapay zeka teknolojilerinin temel taşlarından biri olarak kabul ediliyor. Onun yeniden hayata döndürülmesi, yapay zeka tarihine ışık tutuyor ve teknoloji dünyasına geçmişten gelen bir bağlantı sunuyor. Yazılım arkeolojisi sayesinde ELIZA, geleceğin yapay zeka çalışmalarına ilham vermeye devam ediyor.ELIZA programının kullanımını izlemek için tıklayınızwww.donanimhaber.com
