İşte Samsun'un 130 Yıllık Haritası

Kanalizasyon çalışması sırasında ortaya çıkan Samsun Kalesi'nin surlarıyla Büyükşehir Belediyesi'nin 'Çevre düzenlemesi Projesi’ni askıya alan ve yenilenmesine neden olan Saathane Meydanı'ndaki tarihi kalıntıların 1886 yılında kayıt altına alındığı ortaya çıktı. Samsun Valiliği'nde mühendis olan bir vali yardımcısının çizdiği haritada, 1886 yılından önce yapılmış halen yaşamını sürdüren tarihi yapıların da yer aldığı haritada Danişmentliler tarafından kurulan kale ve meydan tüm çıplaklığıyla ortada. Sonrasında ve son 10 yıl içinde yapılan binalarla 'adeta tarihin katledildiğini' ortaya koyan 130 yıllık harita, şu an dev binaların olduğu alanların aslında tarih üzerine kurulmuş 'beton yığınları olduğunu', Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'nun ne kadar yanlış kararlar verdiğini, Samsun tarihini yok etmeye yönelik çalışmaları göz önüne seriyor. 

KALE SURLARININ İÇİ TİCARET MERKEZİ

Sit alanı olması gereken alanların, ranta teslim edildiğini adeta 1886 yılında çizilmiş harita ile ortaya koyan görüntüler, Taşhan'dan Bedestan'a kadar uzanan Samsun kalesi'nin içinde başka tarihi yapılar olduğunu da ortaya koyuyor. Ama bir gerçek daha var. O da Saat Kulesi'nin bulunduğu alanın 'kule yapılmadan önce' tarihte de yemiş pazarı ismiyle' ticaret merkezi olarak kullanılması. Mülk sahiplerinin açtığı dava sonucu yargının 'Tarihten gelen ticaret merkezi' kararıyla örtüşen meydanın tarihi geçmişi, daha sonraki yıllarda rant dayalı çok katlı yapılaşmaya dönüşmesiyle bugünkü halini almış durumda. 

SAATHANE MEYDANI TARİHTE YEMİŞ MEYDANI

1886'daki harita Samsun'un tarihi yıllardır su yüzüne çıkaran tarihçi Baki Sarısakal'ın kitaplarındaki anlatımlarıyla da birebir örtüşüyor. Sarısakal, "Saathane'nin olduğu bölgede Danişmentliler tarafından kurulan Samsun'un ilk mezarlığı da var. Daha sonra bu mezarlık kaldırılıyor bir alan haline getiriliyor yemiş pazarı kuruluyor. Saat kulesi yapıldıktan sonra Saathane meydanı olarak adlandırılıyor. Büyük cami ve Hacı Hatun camisi kalenin içinde. Kuyumcular camisi  kalenin giriş kapılarından bedesten kale duvarlarına inşa edilmiş. Daha sonra yapılmış olan yapıdır. 1886 yılında Samsun Valiliği'nce çizdirilmiş o haritada da ilk defa Samsun gündemine geliyor. Kalenin sınırları kesin olarak ortaya çıkmış oluyor" dedi. 

SURLARIN ÜZERİNDEKİ BİNALAR DA YIKILIR

Bakı Sarısakal, Büyükşehir Belediye Başkanı Yusuf Ziya Yılmaz'ın da kaleyi yeniden inşa ettirme düşüncesi olduğunu söyledi. Sarısakal, "Bu yönde çalışmalar var. Danişmentliler tarafından kurulan kale ve meydan, tarihi yapısıyla yeniden Samsunluların hizmetine sunulacak proje vardı. Bütün kitaplarımda Samsun kalesinden bahsettim İstanbul'dan Samsun'a geldiğimde ÇEKÜL Başkanı Metin Sözen ile birlikte gezdik. Taşhan'ın ortaya çıkarılması sırasında kale surları ortaya çıkınca böyle bir projenin hayata geçirilmesi kararı alındı.  Başkanın düşüncesi bu buluntularının üzerinin kalın camlarla kaplanarak Samsun turizmine kazandırmak. Postanenin olduğu kısımda cephanelik vardı ve o surlar yeniden inşa edilebilir. Üzerinde sur olan tüm binalar zamanla yıkılacaktır. Büyük caminin önünde ve büyükşehir otoparkının altındaki yerlerde kale surları da gün ışığına çıkarlabilir."diye konuştu. 

HedefHALK: Zekeriya FIRAT