Okulda düzenlenen Kariyer Günleri'ne katılan mezunlardan görme engelli bir kişinin konuşmasından etkilenen Efe Ardıç, Elif Deniz Karabaş ve Osman Demir, görme engellilerin günlük yaşamını kolaylaştırmak için "akıllı gözlük" tasarlamaya karar verdi.Lise öğrencileri araştırma sürecinin ardından yapay zeka ile görüntü işleme teknolojilerinden faydalanarak projelerini 7 ayda hayata geçirdi.Tasarlanan cihazın, kullanıcının dışarıdan bir destek almadan hareket sırasında karşılaştığı engelleri fark etmesini ve karşısındaki nesneleri tanımasını sağlayan özellikleri bulunuyor. Üzerinde mikrofonlu kamera bulunan gözlük, çektiği fotoğrafları bilgisayara aktarıyor. Bilgisayar da görseli işleyerek elde ettiği bilgiyi sesli olarak kullanıcıya iletiyor.Mesafe sensörüyle kullanıcıyı önüne çıkan ani engellere karşı uyarma özelliğine sahip olan gözlüğün daha da geliştirilmesi için çalışmalar sürüyor.TÜBİTAK Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması'nda Teknolojik Tasarım kategorisinde 3. olan öğrenciler, ürünü ticarileştirerek seri üretime hazır hale getirmeyi hedefliyor.
"Sesli asistan yardımıyla kullanıcıya bilgi veriyor"
Proje hakkında bilgi veren 10. sınıf öğrencisi Efe Ardıç, görme engellilerin hayatını kolaylaştıracak bir proje hazırladıklarını söyledi.Projenin, üzerinde kamera olan gözlük ve sistemi çalıştıran tek kart bilgisayardan oluştuğunu anlatan Ardıç, gözlüğün sesli asistan yardımıyla kullanıcıya karşılaştığı cisim hakkında bilgi verdiğini kaydetti.Ardıç, sisteme güç verildiği anda gözlüğün aktif hale gelerek kullanıcıyı dinlemeye başladığını belirterek, "Sistem anahtar kelimeleri tespit ederse fonksiyonları çalıştırıp görüntü işliyor. Kullanıcının önünde hangi insan veya cisim varsa betimliyor. Bu anahtar kelimeler görme engellinin isteğine bağlı olarak özelleştirilebilir." diye konuştu.Şu anda çevrim dışı çalışan gözlüğü geliştirmeye devam ettiklerini dile getiren Ardıç, "Projemiz şu anda tamamen internetsiz bir şekilde çalışıyor. Bazı eklentiler yapıp gelişmiş versiyonunu yapmayı planlıyoruz." dedi.Ardıç, ürünü ticarileştirerek seri üretime hazır hale getirmenin hedefleri arasında olduğunu sözlerine ekledi.
"Yurt dışında başarılar elde etmeyi hedefliyoruz"
Proje ortaklarından 10. sınıf öğrencisi Elif Deniz Karabaş da projenin TÜBİTAK'ın düzenlediği yarışmada ödül kazanmasından mutlu olduğunu ifade ederek, bundan sonra yurt dışında başarılar elde etmeyi hedeflediklerini kaydetti.Geliştirdikleri gözlüğü piyasaya sürmeyi hedeflediklerini dile getiren Karabaş, "Görme engelli teknolojileri çok pahalı, bunların daha ulaşılabilir olması lazım. Projeyi yapmadan önce mümkün olduğunca ucuz yöntemleri araştırmıştık. Bütün bu her şeyi yaklaşık 2 bin 500 liraya mal ettik." diye konuştu.Projede görev alan 9. sınıf öğrencisi Osman Demir ise gözlüğü görme engellilerin hayatını kolaylaştırmak ve dışarıdan gelen teknolojilerin yurt içinde geliştirilmesini desteklemek için tasarladıklarını söyledi.Cihazda bazı sesli komutların bulunduğunu anlatan Demir, "Görme engellinin yakasına taktığımız yaka mikrofonu sayesinde görme engelli bireyin komutları algılanıyor ve cihazımıza iletiliyor. Cihaz da komutu algılayıp ya fotoğraf çekiyor ya mesafeyi öğreniyor. Böylece kullanıcı, karşısındaki nesneyi de tanıyabiliyor, engelle arasındaki mesafeyi de öğrenebiliyor." ifadelerini kullandı.
"Proje öğrencilere çok şey kattı"
Proje danışmanlığını yapan bilişim teknolojileri öğretmeni Enderhan Kocazeybek, projede yazılım ve kodlama yapan öğrencilerin birlikte çalıştığını söyledi.Fikir ortaya çıktıktan sonra ilk olarak hangi parçaları kullanacaklarını düşünmeye başladıklarını dile getiren Kocazeybek, araştırmaların ardından gözlük, kamera ve sesli asistan kullanarak görme engelli bireylerin önlerine çıkan kişi ile engelleri tanıyabilecek bir ürün yapmaya karar verdiklerini anlattı.Kocazeybek, cihazı geliştirme çalışmalarının devam ettiğini aktararak, "Yolda giderken kırmızı ışık yandığında uyarı vermesi ya da bir markete gittiğinde kolayca alışveriş yapıp markette alacağı şeylerin nerede olduğunu söylemesi gibi fikirlerimiz var. Yazıları okuyup daha sonra görme engelli bireye söylemesini istiyoruz." dedi.Projenin öğrencilere çok şey kattığını vurgulayan Kocazeybek, öğrencilerin kendilerini yazılım ve tasarım anlamında geliştireceklerine inandığını sözlerine ekledi.
AA 
