Binlerce yıldır Karadeniz sahilini, Samsun’u Anadolu’nun içlerine bağlayan iki önemli geçit ve iki önemli yol bulunmaktadır. Bu her iki yol da aynı zamanda Anadolu’nun iç kesimlerinden Karadeniz sahiline ulaşan Tarihi İpekyolu güzergâhlarıdır.
Birincisi; Samsun’un batı çıkışındaki Baruthane Tümülüslerinden (Antik şehir kalıntılarının gömülü olduğu yer.) başlayıp Karadağ Geçidi’nden geçerek İç Anadolu’ya doğru ilerleyen yoldur. Bu yol, bugün Samsun-Ankara-İstanbul şehirlerarası karayolunun yer aldığı güzergâhtır. Yine, Samsun’a ulaşan demiryolu Karadağ Geçidi’ni kullanmaktadır.
Unutulan İpekyolu güzergahı
İkinci yol; Samsun’un doğu çıkışındaki Toptepe Tümülüslerinden başlayıp Gürgenyatak Köyü’nden geçerek Çayır kent, Asarcık, Lâdik istikametine doğru ilerleyen ve Kılıçarslan Geçidi’ni kullanarak Amasya üzerinden Anadolu’nun iç kesimlerine, Akdeniz’e ulaşan yoldur. Bu güzergâh, bugün neredeyse unutulmuş gibidir. Yol güzergâhındaki güvenlik sistemlerine ait kalıntılar, bu yolun tarihte çok önemli bir yol olduğunu ve çok yoğun bir şekilde kullanıldığını göstermektedir.
Akdeniz ile Karadeniz arasındaki en kısa mesafeyi oluşturan bu güzergâh, kuş uçuşu 500 km kadardır ve geçmiş dönemlerde özel yetiştirilmiş atlarla 1 günde kat edilen bir yoldu.
Samsun’un Terası, Gürgenyatak Köyü
Sahilden itibaren tatlı bir eğimle yükselen yol, Gürgenyatak Köyü’nde rahat bir düzlüğe ve sahile doğru bakıldığında muhteşem bir panoramik manzaraya sahip olmaktadır. Araştırmalar göstermektedir ki; Gürgenyatak Köyü, Tarihi İpekyolu’nun yalnızca en önemli geçiş noktasını oluşturmakla kalmayıp, aynı zamanda Samsun’da yaşayan hükümdarların, ileri gelenlerin yaz aylarında serinlemek için çıktıkları, yazlık ikametlerinin bulunduğu bir yerdi.
Gerçekten de, Samsun’u ve Karadeniz’i Gürgenyatak Köyü’nden olduğu kadar güzel, bir başka yerden seyretmek mümkün değildir. Yaz aylarında da Karadağ ormanlık alanı serinlemek için bulunmaz bir ortamdır. Gürgenyatak Köyü, adeta, bunaltan yaz sıcağında serinlenecek ve uçsuz-bucaksız manzara seyredilebilecek bir balkon, bir teras gibidir.
Şimdi, bu unutulan Tarihi İpekyolu güzergâhının yeniden inşası ve ihyası, turizm ağırlıklı olarak ekonomik acıdan da önemli bir kazanç olacaktır.
Turizm, yaz konserleri, kültürel etkinlikler, sportif faaliyetler, izcilik, dinlenme ve gezinme vb. amaçlı olarak, bölge, Samsun için önemli bir potansiyel taşımaktadır. Tarihin derinliklerinde birçok izi bünyesinde bulunduran güzergah yeniden keşfedilmeyi bekliyor.
Birbirini gören tepelere Bayrak dikilmesi
Unutulan bu İpekyolu güzerkahı birbirini gören tepeler üzerinde konuşlanan güvenlik birimlerince korunur ve yakılan ateş dumanı ile de haberleşme sağlanırdı. Bugün nostalji dışında böyle bir haberleşme ve güvenlik sistemine ihtiyaç yok ancak turizm amaçlı bazı düzenlemeler yapılabilir. AsarağaçBayraktepe’deki bayrak gibi bu tarihi ipek yolu güzerkahı boyunca birbirini gören bütün tepelere bayrak dikilmesi en azından güzerkahi görsel olarak canlandırmış olacaktır.
