Samsun Fotoğraf Sanatı Derneği (SAMFAD) üyeleri ve fotoğraf dostları ile birlikte haftada bir çevrimiçi buluşma gerçekleştiriyor. SAMFAD’ın bu haftaki “Fotoğraf gösterisi ve Söyleşi” buluşmasının konukları dernek üyeleri Barbaros Odabaş ve Dilek Kolbakır oldu. Barbaros Odabaş “Saz Ekibi”, Dilek Kolbakır da “Farklı Hayatlar” adı altında gösteri ve sunum yaptılar.
Mimar ve SAMFAD üyesi fotoğraf sanatçısı Barbaros Odabaş, Türkiye’nin en büyük deltalarından biri olan, su basar ormanları ile ilkbaharda tabanı tamamen suyla kaplanan yaprak döker ormanları bulunan ve UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici listesine giren Kızılırmak Deltası’nın genel durumu ile yaşananları ifade edildiği sazcılar çalışmasını “Saz Ekibi” adlı fotoğraf projesi ile anlattı.
Yöre insanının deltanın zenginliklerinden hayvancılık, tarım, balıkçılık ve sazcılık ile büyük ölçüde yararlanırken, Çernek Gölü’nün güney kıyılarında çalışmalarını sürdüren saz ekiplerinin yapılan yeni düzenleme ve uygulamalar nedeniyle kesim yapamaması yüzünden ihraç da edilemediğini kaydeden Barbaros Odabaş, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Yıllardır Çernek gölünün güney kıyılarında aralık ayının sonunda başlayan ve 1 Nisan da kuşların üreme döneminde biten kesim, üreme döneminin bitimiyle 1 Temmuz’da yeniden başlıyor, kesim yasağı döneminde kesilen sazlar kurumaya bırakılıyor ve ağustos ayında kuruyan sazlar yeniden işlenerek belli ölçülerde yeniden bağ haline getiriliyordu. Kuruyan sazlar zamanla saz deposuna taşınıyor, yaz aylarında bağları sökülüp temizlenen sazlar özel tablalarda 55 cm çapında temiz bağlar haline getirilerek ihraç merkezi Mersin’e naklediliyordu.
Saz kesim işi doğal hayatın yenilenmesine ve sürekliliğine katkıda bulunmuş, elde edilen ürün ihraç edilmek suretiyle ülke ekonomisine önemli bir katkı sağlıyordu. Sulak alanların çevresine yapılan çeşitli uygulama ve düzenlemeler, göllerde su seviyesinin düşmesine neden olunca, bu durum sazın büyümesi ve gelişmesini önledi. Yapılan düzenlemeler ile koruma altına alınan alanların azaltılması, bölgenin adeta bir turizm merkezine dönüştürülmesine yönelik kullanımlar getirilmesi, yapılaşma koşullarını teşvik edici uygulamalar önerilmesi ile bölgenin ekolojik karakterinin olumsuz yönde etkilediği izlendi.
Suların çekilmesi ile kuş ve balık üremesinin olumsuz yönde etkilendiği ifade edilerek saz kesim işinin yapılması konusunda çeşitli engellemeler getirildi. Bunun üzerinde Göllerin rejimi yeniden düzenlendi. Türkiye’de çatı örtüsü ve dekoratif ürünler olarak, yurt dışında da çatı yalıtım malzemesi olarak kullanılan saz kesimi durduruldu. Saz kesimi durdurulunca ihraç da edilemez oldu.
Oysa, bölgede yılda yaklaşık 100.000 bağ üretilen saz, yaklaşık 25 ailenin geçimine önemli katkı sağlıyor ve yaklaşık 1 milyon lira gibi bir gelir elde edilebiliyordu. Günümüzde Eber gölü, Sultan sazlığı, Doğu Beyazıt göller bölgesinde devam eden saz kesim Çernek gölünde sonlandırıldı.”