İş hayatında İşsizlik Maaşı 08.09.1999 Tarihinde çıkartılan 4447 sayılı İŞSİZLİK SİGORTASI SİGORTASIKANUNU ile iş hayatımıza girmiştir. Bundan önce işsizlik maaşı diye bir şey yoktu. İşsizlik sigortasının yürürlüğe girdiği tarihten beri birkaç defa işsizlik maaşı alabilme şartları değiştirilmiştir.
En son hali ileBilindiği üzere, hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olanlardan, son üç yıl içinde;
- 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün,
- 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün,
- 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün,
Süre ile işsizlik maaşı (ödeneği) verilmektedir.
İşsizlik maaşı almanın şartları ise 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunun 51 inci maddesinde ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Kanuna göre İstifa veya İkale (anlaşma) yapmak suretiyle iş akdini sonlandıran işçiler işsizlik maaşına hak kazanamazlar.
Uygulamada bazı işverenler yoğun olarak, istifa eden veya ikale yapmak suretiyle iş akdini sonlandıran işçilerin işsizlik maaşından faydalanabilmeleri için işten çıkış kodlarını gerçeğe aykırı olarak değiştirdiği görülmektedir.
İşyerinden istifa etmek suretiyle ayrılan işçinin işten çıkış kodunu 03 (Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi (istifa)) olarak seçilmesi gerekirken, 04 (Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi) olarak seçilmesi buna örnek olarak verilebilir.
Uygulamada SGK’ ya bildirilmiş olan işten çıkış kodlarının bile bazı işverenler tarafından dilekçe verilmek suretiyle değiştirildiği dahi görülmektedir.
SGK tarafından yapılan denetim / soruşturma sonucunda yukarıda belirtildiği gibi işlem yapılarak, kasten yersiz ödeme yapılmasına sebep olduğu tespit edilen işçi ve / veya işveren hakkında, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 158, 207 ve 212 maddeleri kapsamında Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulur. Ayrıca,
İşçinin işsizlik maaşı alabilmesi için gerçeğe uygun olmayan işten çıkış kodunun seçilmesi halinde;
- Sigortalının kusurundan kaynaklandığı belirlenen fazla (yersiz) ödemeler, ödemenin yapıldığı tarihten itibaren yasal faizi ile birlikte sigortalıdan,
- İşverenin verdiği hatalı ve / veya yanlış bilgi ve belgelere dayanılarak yapılan fazla ödemeler (işverenin kusuru), ödemenin yapıldığı tarih itibarıyla yasal faizi ile birlikte işverenden geri alınır.