Geçen haftaki yazımda Orta Öğretimde okuyan öğrencilerimizin beceri eğitimleri üzerine yazmıştım. Bu haftaki yazımda Yüksek Öğrenim gören öğrencilerin beceri eğitimleri ve verdikleri mücadeleyi anlatmaya çalışacağım. Mali Müşavir olarak öğrencilerin nasıl mücadele verdiklerine şahidim.
Üniversiteli öğrencilerin çalışma yaşamına daha iyi adapte olabilmeleri ve sanayi başta olmak üzere sektörlerin nitelikli eleman ihtiyacının karşılanabilmesi çok önemli iken, bu günlerde öğrencilerimiz beceri eğitimi yapabilecekleri yer bulabilmek için büyük mücadele verdiklerini biliyorum.
Üniversitelilerin nasıl staj yapabileceğine dair hükümler, 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu’na sonradan eklendi. Kanunun 18. maddesine göre, on ve daha fazla personel çalıştıran işletmeler, çalıştırdıkları personel sayısının yüzde 5’inden az olmamak üzere “mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumu öğrencilerine beceri eğitimi, mesleki ve teknik ortaöğretim okul ve kurumu öğrencilerine staj ve tamamlayıcı eğitim yaptırmakla” yükümlü. Üniversite öğrencilerinin staj yapmalarını kolaylaştırmak için 2016 yılında, üniversite-sanayi işbirliğinin hayata geçirileceğine yönelik büyük beklentilerle yasa değişikliği yapıldı. Söz konusu maddenin sonuna, “Bu işletmeler mesleki ve teknik eğitim yapan yükseköğretim kurumu öğrencilerine staj yaptırabilir” ibaresi eklendi.
Dikkat ederseniz, Yasada kapsamdaki işyerlerinin Orta öğrenim gören, mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumu öğrencileri için, "staj ve tamamlayıcı eğitim yaptırır” şeklinde emredici hüküm yer alır iken, üniversite öğrencileri için “staj yaptırabilir” ibaresi bulunuyor. Bu hüküm dolayısıyla, üniversitelilere stajyer kontenjanı ayırmak, işyerlerinin inisiyatifinde. Yasa hükmü dolayısıyla işyerleri, zorunlu stajyer kontenjanının bir kısmını üniversite öğrencilerine isterse ayırır, istemezse ayırmaz.
Zorunlu staja tabi üniversitelileri bile staj yapacak işyeri bulmak için kapı kapı dolaşmak zorunda bırakıyor. Üniversitesi zorunlu tutmadığı halde iş hayatını tanımak için gönüllü staj yapmak isteyen üniversite öğrencileri açısından ise staj yapacak işyeri bulmak tümden imkânsız.
BU KONUDA BEKLENTİLER NE OLMALI.
Üniversiteli öğrencilerin çalışma yaşamına daha iyi adapte olabilmeleri ve sanayi başta olmak üzere sektörlerin nitelikli eleman ihtiyacının karşılanabilmesi için kapsamlı yasal düzenleme yapılması gerekiyor. Bu konuda Başta TOBB ve Sanayi odaları ve ilgili kuruluşlar yasa düzenlemeleri için mücadele vermeleri gerekiyor.
ÜCRET İŞVERENDEN, SİGORTA ÜNİVERSİTEDEN
Mevzuata göre, stajyerlerin sigortasız ve parasız çalıştırılması yasak. Stajyerlerin iş kazası ve meslek hastalığına ilişkin sigorta primleri üniversiteler ve Milli Eğitim Bakanlığı’nca ödeniyor. İşveren ise stajyere ücret ödemek zorunda. Öğrenci, iş yaşamıyla tanışmak için ücret almadan bir ay gönüllü staj yapmak istese bile ücretsiz çalıştırmak suç teşkil ettiği için işverenler gönüllü stajyer çalıştırmaktan kaçınıyor.