20 Nisan 1924 tarihinde 2/3’ün kabulüyle 24 Anayasası kabul edildi. Bu anayasa ile Kanun-i Esasi ve 1921 Teşkilat-ı Esasi de yürürlükten kaldırılmış oldu.
1)Devletin temel niteliği cumhuriyettir (md. 1). Devletin dini İslâm’dır (md. 2). Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir (md. 3). Başkentin Ankara olduğu hükme bağlanmıştır.
2)Meclis Hükümeti ile parlamenter sistem arasında “karma bir sistem” benimsendi. Bu anayasa tarihimizde ‘’erkler birliği ve görevler ayrılığı’’ şeklinde açıklanmıştır. Teorik olarak yürütme mecliste olsa da, bunu kullanma şekli parlamenter sistemde olduğu gibi cumhurbaşkanı ve bakanlar kurulana aittir. Hükümetin kuruluşu parlamenter sisteme göre olup, başbakan, cumhurbaşkanı tarafından ve meclis üyelerinden atanmaktadır. Başbakan, kabineyi meclis içinden oluşturur ve cumhurbaşkanına sunar. Bakanlar Kurulu, cumhurbaşkanınca atandıktan sonra meclisten güvenoyu istemektedir. Bakanlar Kurulu meclise karşı sorumludur.
3)1 nci maddenin değiştirilemeyeceği, diğer maddelerin değiştirilmesi için meclis üye tamsayısının 1/3’ünün teklifi ve 2/ 3’ünün kabulü şart koşulmuştur.
4)Anayasanın üstünlüğü ilkesi geçerli olup, kanunlar anayasaya aykırı olamaz.
5)Kanun-i Esasi’deki gibi doğal haklar sayılmakla yetinilmiştir.
6)Milletvekilliği seçilme yaşı otuz olup, seçilme yeterliliği, sorumsuzluğu ve dokunulmazlığı düzenlenmiş, seçimlerin dört yılda bir yapılacağı ve bir yıl geriye bırakılabileceği belirlenmiştir.
7)Cumhurbaşkanı bir seçim dönemi için meclis tarafından seçileceği ve yeniden aday olabileceği benimsenmiştir. Cumhurbaşkanı, kanunları on gün içinde yayımlar ya da iade eder. Cumhurbaşkanının Anayasa değişiklikleri üzerinde veto yetkisi yoktur.
8)Tüzüklerin, Danıştay incelemesinden geçirilmesi zorunlu kılınmıştır.
09)Kabine, Danıştay ve Yargıtay başkanlarının yargılaması için Yüce Divan kurulabilir.
10)Sıkıyönetim Bakanlar Kurulu tarafından bir aylık süre için ilan edilebilir.
11)Meclis yorumuna yer verilmiştir.
12)İdam cezasının yerine getirilme yetkisi meclise aittir.
13)Yargı, bağımsız mahkemeler tarafından kullanılacağı hükme bağlanmıştır.
Tek partili dönem uygulaması anayasadan değil, zorunluluktan kaynaklanmıştır. 1924’te kurulan Cumhuriyetçi Terakkiperver Fırkası, 1925’teki Şeyh Sait İsyanı sonucu kapatılmış; 1930’da kurulan Serbest Fırka ise, Menemen Olayı sonrası kendini feshetmiştir.
1935’teki kurultayın ardından parti ve devlet yapısı birbirinin içine girmiş, içişleri bakanı parti genel sekreteri, valiler de partinin il başkanlığı görevini üstlenmiştir.
1939’da meclis çalışmalarını denetlemek için kurulan “Müstakil Grup” çok partili hayata zemin hazırlamıştır. 1945’te Milli Kalkınma Partisi, 1946’da Demokrat Parti kuruldu.
1950 seçimleri ile CHP’nin 27 yıllık tek parti iktidarı sona erdi.
Çoğulcu yerine çoğunlukçu bir yapı benimsenmiş, bu da özellikle 1950 sonrasında seçimlerde ciddi anlamda temsil sıkıntısı yaratmıştır.
Anayasa’da Değişiklikler:
1)10 Nisan 1928’de 2. madde, “Türkiye Devleti’nin dini İslâm’dır” ibaresi ve 26. madde meclisin yetkilerinden sayılan “şer’i hükümlerin yerine getirilmesi” ilkesi çıkarıldı.
2)5 Ocak 1934’te 10. ve 11. madde ile kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanındı. Seçmen yaşı on sekizden yirmi ikiye çıkarıldı.
3)5 Şubat 1937’de “Türkiye Devleti Cumhuriyeti; halkçı, devletçi, laik ve inkılâpçıdır” ilkeleri 2. maddeye sokuldu. 75. maddedeki “tarikat” sözcüğü çıkarıldı. 74. maddeyle çiftçiyi toprak sahibi kılmak ve ormanları kamulaştırma alanında anayasal düzenlemeler getirildi.