İhbar tazminatı 4857 sayılı İş Kanunu’nun 17 nci maddesine göre belirsiz süreli iş sözleşmesinin yasa belirtilen bildirim sürelerine uyulmadan feshedilmesi halinde sözleşmeyi fesheden tarafın karşı tarafa çalışma süresi dikkate alınarak ödeyeceği bir tazminat türüdür.
İş sözleşmesin işveren tarafından Kanunun 25 inci maddesinde sayılan haklı nedenler dışında derhal feshedilmesi ve işçi tarafından da Kanunun 24 üncü maddesinde sayılan haklı nedenler dışında derhal feshedilmesi halinde en az 2, en çok 8 haftalık ücret kadar tazminat ödemek zorunda kalınmaktadır.
Belirli süreli iş sözleşmesine tabi çalışan işçi için ihbar tazminatı söz konusu olamamaktadır. Ancak belirsiz süreli iş sözleşmesine tabi işçiler ihbar tazminatına konu olmaktadır. İşçi açısından ihbar tazminatı almanın iki temel koşulu bulunmaktadır:
1) 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24 üncü maddesine göre sayıldığı üzereişçinin işyerinde tacize uğraması ve bu durumu işveren bildirilmesi halinde gerekli önlemlerin alınmaması veya sağlık sebepleri veyahut işverenin işçiye ve ailesine hakaret etmesi, tacizde bulunması ya da ahlaksız davranış sergilemesi hallerinden birinin gerçekleşmesi,
2) İşverenin ihbar bildirim sürelerine uymadan iş sözleşmesini feshetmesi,
durumunda ihbar tazminatı doğmaktadır.
Aşağıdaki belirtilen hallerde ise;
- 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25 inci maddesine göre sayıldığı üzere işverenin haklı sebeplerden birini göstermesi,
- İşçinin istifa etmesi,
- Deneme süresi belirtilmişse deneme süresi içinde,
- İşçinin askere gitmesi ya da emekli olması,
- İşçinin ölmesi,
iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde ihbar tazminatı doğmamaktadır.
İhbar tazminatınada ihbar bildirim süreleri:
- Çalışması 6 aydan kısa sürmüş iş sözleşmesinde 2 hafta,
- Çalışması 6 ay ilâ 1,5 yıl arası sürmüş iş sözleşmesinde 4 hafta,
- Çalışması 1,5 yıl ilâ 3 yıl arası sürmüş iş sözleşmesinde 6 hafta,
- Çalışması 3 yıldan uzun sürmüş iş sözleşmesinde 8 hafta,
sonra hüküm doğurmaktadır. Bu sürelere uymayan taraf karşı tarafa tazminat ödemek zorundadır. Bildirim süreleri bölünemez ve kısmen de uygulanamaz. Bu süreler asgari olup, iş sözleşmesiyle uzatılabilir. İşveren ihbar süresince işçiye her gün en az iki saat iş arama izni vermek zorundadır, aksi halde iki saatlik ücret % 100 olarak hesaplanarak, işçiye ödenir. İş arama süresi toplu olarak da kullanılabilir. Ayrıca ihbar süresi içinde yıllık izin kullandırılamaz, ücreti işçiye ödenmek zorundadır.
İş sözleşmesini performansa, işçinin davranışlarına, işin veya işletmenin veyahut işyerinin gereklerine dayalı olarak feshetmek isteyen işveren, fesihini (mutlaka) yazılı olarak ve bu sürelere bağlı kalarak işçiye bildirmekle yükümlüdür. Aksi halde işveren, belirtilen sürelerin ücretini ihbar tazminatı olarak ödemek zorundadır.
İşçi, işverenden izin almaksızın veya haklı bir nedene dayanmaksızın ardarda iki gün veya bir içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda (30 gün içinde) üç iş günü işe devam etmemesi halinde iş sözleşmesi ihbarsız ve tazminatsız feshedilmektedir. Bu durumda işçi ihbar tazminatı alamayacaktır.
İhbar tazminatı hesaplanırken gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılmaktadır. Ayrıca ihbar tazminatı giydirilmiş ücret yerine son çıplak ücret üzerinden hesaplanmaktadır. İhbar tazminatı ihbar süresi içinde olmak kaydıyla taksitle ödenebilir.