“ Köy Enstitüleri “
Köy Enstitüleri, İlkokul Öğretmeni yetiştirmek amacı ile 17 Nisan 1940 yılında 3803 sayılı yasa ile kurulmuş önemli bir Aydınlanma projesidir.
Her 17 Nisan yaklaştığında, bu projenin neden yok edildiğini anlamaya çalışırım.
* * *
Cumhuriyet dönemi, devrim projelerinin en önemli uygulamalı projesi, Köy Enstitüleridir.
Köy Enstitüleri, geleneksel Öğretmen Okullarından çok farklı bir eğitim kurumu olarak düşünülmüş, yaratıcılığın ön plana çıktığı bir sistemdir.
* * *
Ülkemizdeki okuma yazma oranı Cumhuriyetin kurulduğu yıllarda %5 dolaylarındaydı.
Bunun yanında ülke, nüfusunun %80’ni köylerde yaşıyordu.
Köy Enstitülerinin kurulması ve yaygınlaştırılması, ülkedeki eğitim düzeyinin hızla geliştirilmesi ve %80’ninin köylerde yaşadığı, o günkü toplumu aydınlıkla tanıştırmak için düşünülmüştür.
* * *
Köy Enstitüleri aslında, ilkokul öğretmeni yetiştirmek amacı ile düşünülmüş tür.
Bu yolla yetiştirilen öğretmenler, gittikleri köylerin her şeyi ile ilgilenecek, bilgi ve becerilerle donatılmışlardı.
Gittikleri köylerde, okuma ve yazma öğretimi dışında, yol yapımından tutun, köyün her sorununa çözüm bulan eğitimcilerdi.
Üzülerek söylemek durumundayız, Köy Enstitülerinde yetişen öğretmenlerin niteliklerine, bu gün hala ulaşılamamıştır.
* * *
1940 – 46 yılları arasında, Köy Enstitülerinde, 15 bin dönüm tarla, tarıma elverişli hale getirilmiş, aynı dönemde, 750 bin fidan dikilmiş, oluşturulan bağların sayısı 1200 dönümdür.
Köy Enstitüleri öğrencileri, bunların dışında, 150 büyük inşaat, 60 iş atölyesi, 210 Öğretmen evi, 20 uygulama okulu, 36 ambar ve depo, 48 ahır ve samanlık, 12 elektrik santrali, 16 su deposu, 12 tarım deposu, 3 balıkhane, 100 kilometre yol yapmışlardır.
Bunların dışında, sulama kanalları oluşturularak, Köy Enstitüsü öğrencilerinin uygulamalı eğitim gördükleri çiftliklere sulama yolları, Köy Enstitüsü öğrencileri tarafından yapılmıştır.
Bu yapılanların adı “el emeği göz nuru” dur.
* * *
Bu uygulamalar, Hasan Ali Yücel’in 1946 yılında Milli Eğitim Bakanlığından ayrılıncaya kadar devam etmiştir.
Hasan Ali Yücel’den sonra Milli Eğitim Bakanı olan Reşat Şemsettin Sirer zamanında, Köy Enstitüleri, Köy Öğretmen Okulları haline dönüştürülmüş ve bu aydınlanma ve medeniyet projesine ilk neşter vurulmuştur.
Takip eden Demokrat Parti dönemimde de, 27 Ocak 1954 yılında kapatılmış ve bu günkü eğitim sistemine ilk adımlar atılmıştır..
* * *
Açık olduğu kısa sürede, 1308 kadın, 15943 Erkek toplam 17251 Köy Enstitülü Öğretmen, bu medeniyet projesinin yaşama geçirilmesine emek vermişlerdir.
Bu okulların yaşama geçirilmesinde emekleri olan zamanın Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel’i ve büyük eğitimci Hakkı Tonguç’u saygı ile ve minnet ile anıyorum.
Hayatta olan Köy Enstitüsü Öğretmenlerimi saygı ile minnet anıyor, hayatta olmayan Köy enstitüsü öğretmenlerimize de rahmet diliyorum.