Türkiye Girişim ve İş dünyası konfederasyonu “TÜKONFED” 2012 de yaptığı bir araştırma sonucunda hazırladığı raporunda, Ülkemizin Orta gelir tuzağı riski taşıyan bir ülke olduğundan bahsediyor.
* * *
Orta gelir tuzağının ekonomimizin önüne kurulan önemli tuzaklardan biri olduğu o günkü siyasiler tarafından dillendirilmişti.
* * *
Gelişme üzerine düşünen ve araştıran kurumların ve bazı siyasilerin yaptığı bu tespit, o günkü siyasilerin önemli bir bölümünü kızdırmıştı.
Yani o günlerde “Orta gelir tuzağı” tabiri ciddiye alınmamıştır.
* * *
Peki, neydi bu Orta gelir tuzağı?
- Ülkelerin ekonomik büyümelerinin ilk dönemleri, göreceli olarak hızlı ve kolay aşılıyormuş.
- Geleneksel tarımdan, hafif tüketim malı sanayine geçişte göreceli ve hızlı büyüme sağlanarak gerçekleşiyormuş.
- Bu gelişmenin topluma büyüme diye anlatılması ve bir türlü bu gelişmenin mesafe kat edememesi söz konusuymuş.
- Sonrasında büyümenin giderek gücünü kaybettiği, yakalanan teknolojilerin giderek eskidiği ve bir türlü istenilen gelişmenin sağlanamaması durumu imiş.
- Toplumda da refahın tabana yayılamaması biçiminde gelişiyormuş.
İşte bu tıkanıklığın adına, “Orta gelir tuzağı” deniyormuş.
* * *
Bu raporda, ülkemizde kentler, taşıdıkları risklere göre üç guruba ayrılmış.
— Birinci gurupta, Orta gelir tuzağında olan 40 ilden bahsediliyor. Samsun bu kırk il arasında yer alıyor.
— İkinci gurupta, Orta-düşük gelir gurubunda 27 il olduğu anlatılıyor.
— Üçüncü gurupta, Orta gelir tuzağı riski olmayan 14 ilden bahsediliyor. İstanbul-Ankara-Bursa İzmir-Kocaeli gibi, ulusal hasıla ve nüfusun büyük bölümünü barındıran idari, siyasal, ekonomik, ticari, medya ve sanayi güç merkezlerini barındıran illerimiz bu iller.
Kısaca paçayı kurtaran illerimiz.
* * *
Bu çalışmada 3 farklı Türkiye gözlemlendiği, bazı bölgeler için sevindirici, bazı bölgeler için de sevindirici olmayan bir tablonun üretimi olmayan ekonominin alt yapısı olduğudur.
Türkiye'nin dünyanın büyük ekonomileri ile yarışan 14 ili, yoksullukla karşı karşıya olan 27 ili ve bu tuzağa düşmüş, bu tuzağın içinde çırpınan 40 ili olduğu anlatılırken, bu orta gelir tuzağından çıkış içinde, “Patates cipsi mi üreteceğiz? Bilgisayar çipi mi üreteceğiz “ diye sormak durumundayız.
Bu riskten kurtulmanın yolu da patates cipsi üretmenin, Bilgisayar çipi üretmekten daha önemli olmadığını anlamaktan geçiyordu.
Patates cipsi de üretelim ama esas üretmek zorunda olduğumuz şeyin Bilgisayar çipi olduğunu unutmamalıyız.