KİTAPLARDA SAMSUN, SAMSUN'DA KİTAPLAR

İnsanın yaşadığı  ya da yaşamının büyük bir bölümünün geçtiği şehre, bir filmde ya da kitapta rastlaması hoş bir duygu şüphesiz.    

Fakat herhangi bir online kitapçı sayfasında "Samsun" araması yaptığınızda karşınıza Samsunla ilgili Ulu Önder'in Samsun'a çıkışı ve Kurtuluş Şavaşı'mızı anlatanların haricinde pek az kitap çıkar. Yani, şans eseri Bandırma Vapuru 19 Mayıs'ta Sinop'a değil de Samsun'a çıkmasaydı, Samsun hakkında neredeyse hiç kitap yazılmayacakmış, hiçbir kitapta Samsun geçmeyecekmiş gibi bir görünüm var ortada.

Buna hep çok üzülürüm ve nerede Samsunla ilgili ya da herhangi bir kısmında Samsun geçen bir kitap görsem, gurbette 55 plaka görmüş gibi heyecanlanır, almak için bütün şartları zorlarım

Yine böyle bir arama sonucunda ulaştığım, uzun süredir kitaplığımda olan Yücel Bayar'ın Amisus Mavi şehrin öyküsü kitabını tekrar büyük bir keyifle okuduktan sonra başka neler var diye "gugıllarken" bir köşe yazısına denk geldim.

Yazının sahibi Samsunlu genç eğitimci&yazar Mehmet Yılmaz da bunun derdine düşmüş ki, bence son derece faydalı bir araştırma yaparak,  kendi yazdığı iki roman dahil, hikayesi Samsun'da geçen toplam 11 roman tespit etmiş.

Mehmet Yılmaz'ın çalışmasına göre kendi kaleme aldığı-  Bir gün ve Derviş Hoca romanlarının yanında, Ayfer Tunç - Bir Deliler Evinin Yalan Yanlış Anlatılan Kısa Tarihi , Zerrin Koç - Islak Kentin İnsanları, Hasan İzzettin Dinamo -Savaş ve Açlar ve Öksüz Musa,  Akın Üner - Çalı Harmanı,  Şule Ersin - Madam Kovacs Artık Dönmeyecek, Doğan Kan - Kızgın Demir, Alpaslan Akkuş - Kaderle Zar Atılmaz,  Akın Üner - Mümin Bulut romanlarıyla ilhamı Samsun'da bulan yazarlar ve eserlerinden bazıları. Bunlara ben de nacizane, başta Ferhan Şensoy'un otobiyografik romanlarından Kalemimin Sapını Gülle Donattım olmak üzere Metin Kökten'in Yaşamak Tutkusu ve Yılmaz Elmas'ın Samsun Öyküleri kitaplarını ekleyebilirim.

Edebi kitapların haricinde Baki Sarısakal ve Refik Baskın gibi Samsun'un yetiştirdiği önemli tarihçilerin Samsun tarihini anlatan kitapları da bildiklerim arasında.

Peki tarihin ilk çağlarından beri yerleşim yeri olarak kullanılan bu şehrin yalnızca bu kadar mı kitabı yazılı kaynağı var? Elbette hayır. Fakat kültürel belleğimize sahip çıkma konusunda maalesef büyük bir özensizlik söz konusu.

Tarihçi Baki Sarısakal kendi web sitesinde paylaştığı "Samsun Kamuoyuna" başlıklı yazısında içinde 8-10 el yazması eser de dahil olmak üzere Samsun Tarihi ile ilgili toplam 7558 Osmanlıca ve Arapça eserin Osmanlıca ve Arapça bilen eleman eksikliğinden dolayı tasnif edilemediğinden dolayı, Konya'ya nakledilmesi için müze müdürlüğü tarafından girişimde bulunulduğuna dair bir haber okuduğunu, daha önce de tek tek isimlerini verdiği bir çok tarihi belge ve kitabın Ankara'ya gönderildiğini söylüyor.

Ne kadar acı. Bir şehrin kültürel belleğinin bir numaralı belgeleri üstelik böyle saçma sapan bir sebeple nasıl başka bir şehre gönderilir anlamak mümkün değil. Samsun'un bu eserleri okuyup tasnif edecek akademisyeni yok mu? Velev ki yok, diğer illerden bu konuda liyakat sahibi akademisyenleri bu çalışma için Samsun'a davet etmek mi, yoksa bizzat Samsun ile alakalı bu eserleri başka bir şehre taşımak mı mantıklı?

Bu konuda yapılması gereken şey belli.  Bir an önce Samsun ile ilgili yazılmış bütün eserler, Samsun'un ilk Türk gazetesi olan Aks-ı Sada'dan beri yayınlanan tüm gazeteler titiz bir çalışmayla tespit edilip mevcut tüm belge ve kitapların orijinalleri Samsun'da toplanarak bir Samsun Kitaplığı ya da bir Samsun Yayınları Müzesi oluşturulmalı.   Bu müzeye mekan olarak, o harabe haldeki eski Samsun evlerinden biri seçilse, bu ev aslına uygun bir biçimde restore edilip toplanan eserler burada biz Samsun halkına sunulsa harika olmaz mı?

Eminim ki Samsun'un kültürel geçmişine ve günceline ışık tutan Samsun ile ilgili bir sürü eser bilmem nerelerdeki kütüphanelerin tozlu raflarında gün yüzüne çıkmayı beklemekte. Samsun'un dört gözle onların yuvaya dönüşünü beklediği gibi...

Saygılar!