20 Ekim 1991 tarihinde yapılan genel seçimlerde SHP yüzde 20,75 oy oranıyla DYP ve ANAP’ın ardından üçüncü oldu.
1989 yerel seçimlerinde elde edilen başarı genel seçimde çok uzakta kaldı.
SHP, seçimlere katılmayan Halkın Emek Partisi (HEP) adaylarına Güneydoğu Anadolu Bölgesi ilerinin listelerinde yer verdi.
Bu destek sayesinde SHP’nin oyları Güneydoğu’da yüzde 50’leri geçerken, buna karşılık Karadeniz, Trakya ve Ege bölgelerinde büyük oy kaybı yaşandı.
Seçimlerden önce ANAP’ın seçim otobüsünde Bafra’ya giderken yanımda oturan milletvekili İlyas Aktaş’a Karadeniz’de SHP’nin şansı ne olur diye sormuştum.
İlyas Aktaş, not tuttuğum defteri elimden alarak şunu yazmıştı:
“Karadeniz’de SHP ‘HEP’ten gider!”
Bunu da SHP’nin HEP’e verdiği desteğe bağlamıştı.
Nitekim Aktaş’ın bu dediği 20 Ekim 1991 gecesi sonuçlar açıklandığı zaman ortaya çıktı.
SHP Sinop, Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin’de milletvekili çıkaramadı.
Sadece Amasya’da 3 milletvekili çıkardı.
Genel seçimler öncesinde Karadeniz Bölgesi’ndeki illeri gezerek Cumhuriyet’teki “Seçime Doğru” sayfasına izlenimlerimi aktarıyordum.
Hatta DYP Genel Başkanı Süleyman Demirel, ANAP Genel Başkanı ve Başbakan Mesut Yılmaz’ın memleketi Rize’de “Hamsi kavağa çıkar mı? Eğer çıkarsa bunlar iktidar olur” demiş ve büyük bir siyasi tartışmanın fitilini ateşlemişti.
ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz ise gece geç saatlerde geldiği Samsun Cumhuriyet Meydanı’nın tam ortasına dikilen kavak ağacındaki hamsileri görünce “Hamsi kavağa çıkmış, bu iş burada bitmiştir” demişti.
SHP’ni Karadeniz Bölgesi’nde büyük bir oy kaybı yaşayabileceğini gözlemliyordum, bunu da yazdığım yazılarda açık bir şekilde ifade ediyordum.
Amasya’da yaptığım çalışmalarda durumun çok farklı olduğunu gözlemleyince yazımın sonunu “3 milletvekilinin seçileceği Amasya’da Baba’nın (Süleyman Demirel) partisi DYP üçün birini alır, ikisi SHP’ye kalır” diyerek noktalamıştım.
Yazımın yayınlandığı gün DYP’nin basın müşaviri arayarak üçün biri ifadesini yakıştıramadığını söyleyerek DYP’nin üçün ikisini çıkaracağını iddia etmişti.
Sonuçta SHP, DYP ve ANAP karşısında üç milletvekili çıkararak herkesi şaşırtmıştı.
Üçün biri kasıtlı bir saygısızlık içermeden kullanılır.
Ulaşmak istenilen bir amaca ya da hedefe, ulaşılamayan durumlarda elde kalan sayı olur.
Özetlemek gerekirse üçün biri, birçok insan tarafından kullanılan bir deyimdir.
Mesela Ankaralı Turgut’un “Üçün Biri” adlı bir şarkısı da vardır.
Ne diyor Ankaralı Turgut şarkısında ona da bakalım:
Yaptığın tüm işler kirli unuttun alın terini
Papaz her gün pilav yer mi aldın mı üçün birini
Alırsın üçün birini
Bu devir böyle gider sansın önüne gelene hava attın
Şimdi yalakalık yapma şimdi yalakalık yapma
Aldın mı üçün birini alısın üçün birini
Balon oldun gittin aya haydan geldin gittin huya
Hayallerin düşü suya aldın mı üçün birini
Alırsın üçün birini
Bu devir böyle gider sandın önüne gelene hava attın
Şimdi yalakalık yapma şimdi yalakalık yapma
Aldın mı üçün birini alırsın üçün birini
Alışmışsın duramazsın elimden kurtulamazsın
Dinlemedin yavrum beni aldın mı üçün birini
Alırsın üçün birini
Bir devir böyle gider sansın önüne gelene hava attın
Şimdi yalakalık yapma şimdi yalakalık yapma
Aldın mı üçün birini alısın üçün birini...