- Konut ihtiyacı olan, düşük gelirli insanların buldukları boş topraklarda, çok kısa bir süre içinde kendi imkânlarıyla yaptıkları derme-çatma evlere gecekondu diyoruz.
- Gecekondu başkalarının toprakları üzerine kanunsuz olarak yapılıyor. Yine imarlı veya imarsız arsalara sahipleri tarafından kaçak olarak yapılan binalar vardır ki, çoğunlukla bu iki bina tipi birbirine karıştırılır.
- Gecekondulaşma, II. Dünya Savaşı'nın hemen sonrasında köylerden kentlere göçün hızlandığı bir ortamda ortaya çıkmıştır.
- Başlangıçta dört duvar bir çatı olarak inşa edilen gecekondu, zamanla imkan ve ihtiyaca göre geliştirilmektedir. Bu özelliği ile de gecekonduyu "bitmemiş konut" olarak tanımlayabiliriz.
Dünyada gecekondulaşma
- Asya, Güney Amerika ve Afrika'da insanların iş bulmak amacı ile kırsal alanlardan kentlere göçü, kentlerin nüfusunun beklenmedik biçimde artmasına neden oldu.
- Hindistan'da, Cezayir'de, Peru'da, Brezilya'da, Meksika'da, İran'da ve ülkemizde gecekondu yerleşim alanları yaygındır.
- Brezilya'da Reolfe'de 1.2 milyon dolayındaki insanın yoksulluk içerisinde yaşadığı favela denen uçsuz bucaksız gecekondu mahalleleri mevcuttur.
- Gecekonduların yerleştiği alanlar; Hindistan'da (Kalküta) basti, Cezayir'de bidonville, Peru'da pueblo joveno, Brezilya'da favela, Meksika'da colonia proletaria, İran'da zurabad olarak adlandırılıyor.
Türkiye'de gecekondulaşma
- Türkiye'de gecekondu yapımı 1930'lu yıllarda başladı. Ama asıl II. Dünya Savaşı'ndan sonra köyden kente göçün hızlanması ile yoğunluk kazandı.
- Konu hakkında ilk yasa 5218 sayılı ve 1948 yılında çıkarıldı. Aynı yıl 5228 sayılı Yasa çıkarıldı.
- Bilahare 1948'de 5431 sayılı yasa çıkarıldı. 1953'te 6188 sayılı yasayla da o ana kadar yapılmış bütün gecekondular yasallaştırıldı.
- 1966'da 775 sayılı "gecekondu" adını taşıyan ilk yasa çıkarıldı. 1980'lerdeki düzenlemeler siyasal amaçlarla bağlantılı oldu ve beklenen sonucu vermedi.