Samsun'la İstanbul'un ilişkisi diğer illerle kıyaslanmaz. Bu biraz özel bir ilişki. Nedeni 1453 yılına kadar uzanıyor. Çünkü, İstanbul'un ilk Türk göçmenleri ya da İstanbul'a rengini veren kimliklerden söz edilecekse, ilk Samsunlular hatırlanmalı. Bugünkü Fatih Çarşamba semti Samsunluların yerleşerek bu güne taşıdığı bir semt. 1453 yılından günümüze 550 yılı aşkın bir zamandır ilk göçü oluşturan Samsunlular aynı zamanda İstanbul’a rengini, kimliğini veren hemşeri grubu da olmuştur…
Gelelim günümüze...
Aradan 550 yılı aşkın bir sürenin geçmesine rağmen İstanbullu Samsunlular'ın sayısı tarihi derinliğine bağlı olarak İstanbul’un yerlileri konumuna gelmişlerdir. Bu güne baktığımızda ise İstanbul'da 500 civarında Samsunlu Derneği bulunmaktadır. 500 bine yakın da nüfus kağıdında doğum yeri Samsun yazan hemşerimiz İstanbul’da yaşamaktadır. Bu sayılarla Samsunlular, İstanbul'da 5. büyük hemşeri grubu olmaktadır.
Yani Samsunlular, hem İstanbul'un sahipleri, hem de sayısı yüksek hemşerisidir. Ancak, Samsunlular'ın bu güne yansıyan dernekleşmesi büyük ölçüde 90'lı yıllarda gerçekleşti.
O günden sonra İstanbullu Samsunlular ciddi kültürel çalışmaların içinde yer aldılar.
90’lı yıllara kadar yerel bazda birbirlerinden kopuk birkaç dernekle İstanbul’da temsil edilen Samsunlular bilahare hızlı bir dernekleşme aşamasına geçmişlerdir. İlk önce,İstanbul Samsunluları ve Dernekleri Birliği adı altında birleşen İstanbul’daki Samsunlular ivme kazanmış ve hızlı bir dernekleşme safhasına girmişlerdir.
2004 yılında ilk federasyonu bilahare konfederasyon kuran İstanbul Samsunluları artık bir anlamda İstanbul’un da yerlileri olma özelliğini taşıyor. Bu anlamda Samsunluların İstanbul’a taşıdığı özel ve önemli etkinlikler bulunmaktadır
Samsun'un Cumhuriyet tarihi açısından da önemi tartışılmaz. Atatürk'ün Samsun'a çıkışı, önemli tarihi bir gün. Samsunlular her 16 Mayıs'ta bugünü özel olarak kutluyorlar. Samsunlular'ın iki özel günü daha var. Biri hiciv ustası Neyzen Tevfik'i, diğeri de cihan pehlivanı Yaşar Doğu'yu anma günleri...
Samsunlu işadamlarını bir araya getiren SAYSİAD'ın (Samsunlu Yönetici, Sanayici ve İşadamları Derneği) kurulması eğitime yönelik hizmetlerin artışında önemli bir dönüm noktası..
Eğitime yönelik hizmetlerin başında da okullara yardım, öğrencilere burs verme geliyor.
İstanbullu Samsunlular'ın önemli bir çabası da Samsun'u yerli turizmin ilgi odağı yapmak.
Samsun, özellikle Terme'de efsanevi kadın savaşcılar; Amazonlar, Anadolu'daki en eski insan yerleşiminin olduğu Tekkeköy Mağarası, Bafra İkiztepe buluntuları ve daha yüzlerce, binlerce bakir güzelliği yansıtan bir bölge. Kaplıca ve dağ turizmi açısından da zengin..