1989 Türkiye yerel seçimleri;
Toplam 7 siyasi partinin katıldığı seçimlerde, İl Genel Meclisi seçimleri baz alındığında %28,7 oy alan Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) birinci parti oldu.
SHP seçim afişlerinde şu sloganı kullandı:
“5 yıl daha limon gibi sıkılmaya gücünüz var mı?”
Slogan halkta karşılık buldu.
1984 yerel seçimleriyle karşılaştırıldığında oyları yaklaşık 20 puan gerileyen iktidardaki Anavatan Partisi (ANAP), CHP ve Doğru Yol Partisi’nin (DYP) ardından üçüncü oldu.
SHP, başta İstanbul, Ankara ve İzmir olmak üzere aralarında Samsun’un da bulunduğu 39 ilin belediye başkanlıklarını kazandı.
SHP’yi 16 ille DYP, 5 ille Refah Partisi, üçer ille ANAP (Bitlis, Hakkari, Malatya) ve Milliyetçi Çalışma Partisi (MÇP) (Elazığ, Erzincan, Yozgat) izledi.
1 ilde de (Tunceli) bağımsız aday kazandı.
111'i 1987'de ilçe olan toplam 115 yerleşim biriminde 42'sinde ANAP, 37'sinde SHP, 30'unda DYP, 4'ünde RP adayları belediye başkanı seçilirken bir ilçede seçimi MÇP, diğer bir ilçede ise seçimi bağımsız aday kazandı.
1991 Türkiye genel seçimleri;
20 Ekim 1991’deki seçimlerde, yüzde 27,03 oranında oy alan DYP kazandığı 178 milletvekilliğiyle TBMM'nin yaklaşık yüzde 40'ını elde ederken, iktidar partisi ANAP yüzde 24,01 oy oranı ve kazandığı 115 milletvekilliğiyle ikinci parti durumuna geriledi ve 8 yıldır bulunduğu iktidardan düştü.
Diğer partilerden Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) 88, Refah Partisi (RP) 62 milletvekilliği kazanırken, Demokratik Sol Parti (DSP) yüzde 10,74'lük oy oranına karşın seçim çevresi barajları yüzünden yalnızca 7 milletvekilliği kazanabildi.
SHP, seçimlere katılmayan Halkın Emek Partisi (HEP) adaylarına Güneydoğu Anadolu Bölgesi illerinin listesinde yer verdi.
Bu destek sayesinde SHP’nin oyları Güneydoğu’da yüzde 50’leri geçerken, buna karşılık Karadeniz, Trakya ve Ege bölgelerinde büyük oy kaybı yaşandı.
Artvin’den Zonguldak’a kadar seçim bölgesinde bir milletvekili bile çıkaramadı.
Bunu seçim öncesi ANAP Samsun milletvekili rahmetli İlyas Aktaş bir sohbet sırasında bana şöyle anlatmıştı:“Karadeniz’de SHP ‘HEP’ten gider.”
Dediği doğru çıkmıştı.
Seçimlerin ardından, ittifakla seçime giren partilerin ayrılmasıyla mecliste 8 siyasi parti ortaya çıktı.
Hiçbir partinin TBMM'de tek başına hükûmet kuracak çoğunluğu olmadığından bir koalisyon hükûmetinin kurulması zorunlu hale geldi.
Seçimlerden çok önce ANAP karşıtlığıyla giderek birbirlerine yaklaşan DYP ile SHP arasında koalisyon görüşmeleri başladı.
20 Kasım 1991'de, hükûmeti kurmakla görevlendirilmiş olan Süleyman Demirel, TBMM’de
88 üyesi olan Sosyaldemokrat Halkçı Parti ile bir koalisyon hükûmeti kurdu, SHP genel başkanı Erdal İnönü de başbakan yardımcısı oldu.
2024 Türkiye yerel seçimleri;
Cumhuriyet Halk Partisi, %37,81 oy oranı ile 1977 yerel seçimlerinden beri ilk kez birinci parti oldu ve yerelde iktidar konumuna geçti.
CHP başkent Ankara ve en büyük il İstanbul dahil 14 büyükşehirde seçimi kazanırken, AKP ise %35,48'lik oy oranıyla tarihinde ilk kez ikinci parti konumunda kaldı.
Yeniden Refah Partisi ise girmiş oldukları ilk yerel seçimde ülke genelinde %6,19'luk oranla 3. parti olarak 1 büyükşehir, 1 il ve çok sayıda aldığı ilçelerle seçimde dikkat çeken bir parti oldu.
1989 ve 1991 yerel/genel seçimler ve 2024’deki yerel seçimde alınan sonuçlardan örnek verdikten sonra yapılacak erken veya zamanındaki seçimde CHP “değişim” adı altında kuruluş felsefesinden asla uzaklaşmamalı ve en önemlisi çayı DEM’li içmemelidir!
1991’de HEP’leşen SHP’nin uğradığı yenilgiyi unutmamalıdır!
Bu arada CHP’de yükselen “kurultay” sesleri üzerine 81 il başkanı ortak bir görüş açıkladı. Açıklamada “Sokağın gündemi olmayan ve iktidar yürüyüşümüze hizmet etmeyen hiçbir konuyu parti içerisinde ve sosyal medyada gündem yapmayacağız” denildi.
