Mustafa Kemal’in Samsun’a çıkışı, 19 Mayıs 1919 tarihinde 9. Ordu Müfettişi Mustafa Kemal’in Bandırma Vapuru ile yaptığı yolculuk sonrası Samsun’a ulaşması olayı.
Bu olay Kurtuluş Savaşı’nın fiili başlangıcı olarak kabul edilmektedir.
Samsun’da Rum ve Türk halkı arasında meydana gelen çatışmaların sonlandırılması için Osmanlı Hükûmeti tarafından Mustafa Kemal görevlendirilmiş ve kendisine 9. Ordu Müfettişliği verilmiştir.
Samsun’a hareket
Mustafa Kemal 15 Mayıs 1919 tarihinde kendisi için hazırlanan ve onu Samsun'a götürecek olan Bandırma Vapuru'nun kaptanı İsmail Hakkı Bey’i makamına çağırtarak yolculuk hakkında bilgi almış ve ertesi gün öğle üzeri hareket edeceklerini bildirmiştir.
Yolculuk günü vapur, Sirkeci Garı açıklarında İngilizler tarafından aramaya ve kontrole tabi tutulmuş ve Mustafa Kemal, Beşiktaş iskelesinden motor ile Kız Kulesi açıklarında vapura binmiştir.
Vapur hareket etmeden önce Rauf Bey Mustafa Kemal'e vapurun işgal kuvvetlerine mensup bir torpido tarafından takip edileceğini ve batırılacağını haber aldığını belirtmiş fakat o, yolculuğun planlandığı gibi süreceğini söylemiştir.
Vapur, Mustafa Kemal ve 18 askerle beraber 16 Mayıs 1919 tarihinde öğle üzeri İstanbul'dan Samsun'a doğru yola çıkmıştır.
Rauf Bey'in belirttiği İngiliz gemisi, Bandırma Vapuru'nu izlemeye başlamış ancak Karadeniz'e açıldıktan sonra fırtınalı havada izlerini kaybetmiştir.
Mustafa Kemal, İsmail Hakkı Bey'e karaya yakın bir rota izlemesini ve düşman saldırısı halinde gemiyi en yakın sahile oturtmasını emretmiştir.
Sert havada, dalgalı bir denizde yol alan gemi 17 Mayıs günü gece saat 23.00 civarında İnebolu Limanı’na girmiş, 18 Mayıs 1919 tarihinde öğle üzeri 12.00'de de Sinop Limanı’na yanaşmıştır.
Üsteğmen Hikmet Bey sandal ile kıyıya çıkmış ve yolda olduklarını Samsun Tümen Komutanlığına telgraf ile bildirmiştir.
Bandırma Vapuru, bu telgraftan bir gün sonra da 19 Mayıs 1919'da Samsun'a varmıştır.
Mustafa Kemal müfettiş görev bölgesine Bandırma Vapuru ile ulaşmış ve bir hafta boyunca Mantıka Palas’ta kalmıştır.
Bu süreçte bölgede meydana gelen çatışmaların sebebini araştırmış ve işgalcilere karşı bizzat Türk direniş örgütlerinin kurulmasında etkin rol oynamıştır.
Mustafa Kemal, bu bir haftalık süreç sonunda Havza’ya geçmiştir.
Havza'da geçirdiği on yedi gün sonunda ise şehirden ayrılarak Amasya’ya hareket etmiştir.
Ali Rıza Efendi
Ali Rıza Efendi, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün babası.
Selanik yerlilerinden Ali Rıza Efendi, evkaf memurluğu, gümrük memurluğu ve ticaretle uğraştı.
Zübeyde Hanım ile evliliğinden altı çocuk sahibi oldu, dördünü salgın hastalıklardan kaybetti.
Oğlu Mustafa'yı okumaya teşvik etmesi, modern bir eğitimi alması için çabaları ile hatırlanır.
Burada benim vurgulamak istediğim konu; Ali Rıza Efendinin oğlu Mustafa Kemal 19 Mayıs 1919’da Samsun’a ilk adımı attığı zaman Samsun Belediye Başkanı Ali Rıza Bey’di.
Ali Rıza Bey 1919-1920 yılları arasında Samsun’da Belediye Başkanlığı yaptı.
Adı Canik’te bulvara verildi!
İki Ali Rıza!
Buna ancak tesadüfün böylesi denir!
19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramımız Kutlu Olsun!
