SAMSUN BB Mustafa Demir, Kürtün Vadisi’nin imara açılması teklifini gazetemizin ‘uygulamanın suç olduğunu ortaya çıkarması’ üzerine geri çekmişti. Yeni Valimiz Orhan Tavlı’nın çalıştığı yerlerde ciddi çevre sorunları yaşanması nedeniyle yersiz de olsa Samsun’da Kürtün Vadisi’nin imara açılacağı endişesi gündeme geldi.
Eşi benzeri dünyanın hiçbir yerinde bulunmayan, yer altı ve yer üstü özellikleriyle dünyanın dört bir tarafında farklı iklim ve bölgelerinden tropik meyveler dahil olmak üzere bir dönümünde 50 çeşit meyve yetişen, mikro iklimli (kendine özel hava olayları olan), sadece burada bulunan, laboratuvar ortamında bile oluşturulamayacak bu topraklar ne sadece sahiplerine ne de kurumlara aittir, insanlığa ait dünya mirasıdır. Böyle bir yerin imara açılması sadece insana karşı değil; aynı zamanda insanlığa karşı işlenmiş savaş suçudur.
Yaklaşık son 100 bin yılın izlerini ve özelliklerini barındıran mikro iklimli doğal sit alanının imara açılabilmesi için, birçok kurum ve kuruluşun yanında özellikle Tarım ve Orman Bakanlığı Tarım Reformu Genel Müdürlüğünün onayı alınması gerekir, ancak valilik onayına gerek yoktur.
Şikayet konusu kararların valilikçe mecliste yeniden görüşülmesi istenebilir, ancak aynı karar gelirse sadece kayıt altına alınır. İmar değişikliklerinin onaylandığı yer değil; bir suretinin bulunduğu yerdir valilik. Hukuksuz kararlara itiraz edilecek yer de idare mahkemeleridir.
Başkan Demir yukarda saydığım ve görüştüğüm yetkili kurumların onayını almadan Kürtün Vadisi’ni imara açtı. Gazetemizin söz konusu vadiyle ilgili bilimsel çalışmaları, belge ve bilgileri ortaya koyması üzerine Demir yanlış kararından döndü. Mutlak tarım arazisi ve kısmen sit alanının imara açılmasında valiliğin rolü olamaz, valilik bakanlığa söz konusu yere imar izni verin diyemez, ancak kararın alınmaması için yetkili kurumları harekete geçirebilir.
Samsun’un girişinde Kürtün Çayı boyunca uzanan Kürtün Vadisi ile ilgili bilimsel çalışma yapan; Samsun Ondokuz Mayıs, İzmir Dokuz Eylül, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi öğretim üyelerinin TÜBİTAK’ ta yer alan Aşağı Kürtün Vadisi (Samsun) Gömülmüş Topraklarının Coğrafi Analizi’ne göre; Kürtün Vadisi henüz bütünüyle tahrip edilmeden bilimsel araştırma ve eğitim amaçlı ziyaretler için koruma altına alınmalıdır.
Aşağı Kürtün Vadisi Samsun’da Paleosol istifinin tabanında Kürtün Çayı'nın eski depoları yer alır. Bu deponun yaşı OSL tarihlendirmesine göre 108±9 (99-117) bin yıldır ve son buzul arası dönemde oluşmuştur. İklim değişmesine bağlı olarak deniz seviyesi alçalmıştır. Bu nedenle akarsu yatağını yarmış ve eski akarsu depoları yüksekte kalmıştır.
Buna paralel olarak, yamaçlardan gelen kolüvyal malzeme akarsu deposunu örtmeye başlamış ve paleosol istifi oluşmuştur. Buzul dönemi 15 bin yıl önce sona ermiştir.
Yılların içinde oluşan istifin alt kısmı 59-77 bin yıl yaşında olup, analiz sonuçlarına göre bu dönemde soğuk ve kurak şartlar egemen olmuştur. Daha sonra oluşan istifinin orta kısmından alınan örnekten ise, bu seviye serin ve yağışlı bir dönemde oluşmuştur.
Kürtün Vadisi’nin korunması, karar verirken vicdanlarıyla cüzdanları arasında sıkışan ve karar vermekte zorlananlara bırakılamayacak kadar önemli olup, sadece vicdanı bir sorumluluk değil; aynı zamanda yasal bir zorunluluktur. Böyle bir yerin imarına onay verenler de göz yumanlar da gerekeni yapmayan herkes bu suça ortaktır. Dünya mirası özelliğindeki toprakların bizden sonra çocuklarımıza, torunlarımıza korunarak kalması için gereken her şeyi yapacağız; haksızlık karşısında susmayacağız; bu suça ortak olmayacağız.