CHP Gen Bşk Kılıçdaroğlu; ‘Eelektriğe yapılan yüksek zam geri alınmadığı sürece elektrik faturasını ödemeyeceğim’ diyerek, Mahatma Gandhi ve Martin Luther King gibi bireysel bir ‘sivil itaatsizlik’ başlattı. Kimseye ‘siz de faturalarınızı ödemeyin’ demedi. Bireysel olması, sivil itaatsizliğin unsurlarının oluşmadığını gösterir.
Vatandaş zaten ödeyemiyor. Milyonlarca kişinin elektriğinin kesilmesi söz konusu ki geçen hafta ‘Ödenmeyen faturadan dolayı elektrik kaç gün sonra kesilir?’ sorusunun cevabı internette en çok aranan konu oldu.
Hukukçu ve hukuk felsefecilerine göre; yöneticilerin ağır haksızlık ve adaletsizlikleri karşısında direnme hakkı ve bu hakkın bir biçimi olarak sivil itaatsizlik ve alışılmış aktif direnme kanun ihlalleri arasında önemli farklar var.
Sivil itaatsizlik haksız bir uygulamaya karşı bütün yasal yollar denendikten sonra girişilen “yasadışı” bir eylemdir. Ancak yasadışı eyleme girişmek ilke olarak yasa dışı örgütlenmeyi ya da eylemi savunmak anlamına gelmez. Sivil itaatsizlik toplumsal sözleşmenin çiğnenmesinden duyulan kaygıyı dile getirmek için başvurulan bir tepki türüdür. Bu anlamıyla sivil itaatsizlik yasadışı ancak, “meşru” bir eylem olarak değerlendirilir.
Sivil itaatsizliğin şartlarından; ağır haksızlık ve adaletsizlik faturalarda söz konusu değil mi? Gazeteci Nevşin Mengü'nün sosyal medyada yaptığı 294 bin 440 kullanıcının oy verdiği ankette " Kılıçdaroğlu’nun eylemine katılır mısınız, ben de ödemiyorum der misiniz?" sorusuna yüzde 76,6’lık kesimin ‘Faturamı ödeyeceğim’ demesi seçmenin Kılıçdaroğlu’nu onaylamadığı şeklinde değerlendirilemez. Aşağıda belirttiğim gibi faturayı ödemeyenin elektriği kesileceği için, vatandaş eylemi onaylasa da uygulayamıyor.
ÇÖZÜM; ELEKTRİĞİN KAMULAŞTIRILMASIDIR!
Yeşilırmak Elektrik Dağıtım A.Ş. (YEDAŞ), Samsun, Amasya, Çorum, Ordu ve Sinop illerini kapsayan, yaklaşık 1,5 milyon aboneye (2010) Türkiye’de tüketilen elektriğin yaklaşık %3'ünü (5 milyar kWh) dağıtırken, 40 milyon dolarlık yatırım yapıldıktan sonra, alacaklarıyla birlikte Çalık Enerji'ye 441.5 milyon dolar karşılığında devredildi.
YEDAŞ hiçbir yatırım yapmadan personel maaşı ve işyeri kirası vererek verdiği parayı, yaptığı harcamayı en fazla 5 yılda geri alarak, elektriği bedavaya getirdiği halde, vatandaş elektrik bulunduğundan beri uygulanan en yüksek zamlı faturaları ödemeye mahküm edildi. Milletin barajında üretilen elektrik, milletin parasıyla döşenen enerji ağlarıyla dağıtılırken, sadece parayı tahsil edenler kazanıyor.
Bunun dolar veya petrolün variliyle ne ilgisi var? YEDAŞ’taki depozitosunun onda biri kadar bir faturayı ödeyemeyen abonenin elektriği kesiliyor, ailesiyle birlikte karanlıkta kalıyor veya işini yapamaz duruma düşüyor, üstüne üstlük belki faturadan daha çok açma ve kapama ücreti ödemek zorunda bırakılıyor, mağduriyeti katlanıyor. Kurt kuzuya şah olsa bu kadar adaletsiz davranmaz. Hz Ali ‘Devletin dini adalettir.’ Nizamülmülk ‘İnançsız yaşanır adaletsiz yaşanmaz.’