Türkiye'de seçmenin %70'i takım tutar gibi siyasi parti tercih ediyor. Yani takımı hangi sonucu alırsa alsın kolay kolay tıkımını değiştirmeyen taraftar gibi seçmen de partisi hangi sonucu alırsa alsın partisini değiştirmiyor.
Zaman zaman toplumu derinden etkileyen olgu ve algıyla seçmen tercihinin değiştirildiği zamanlar da elbet de oluyor. DSP-MHP-Anavatan Partisi koalisyonu sırasında yapılan erken seçim böyle sonuçlanmıştı. Bugün de terör ve ekonomik kriz depremi yaşanıyor. Yerin alt katmanlarındaki depremin yer yüzündeki etkisinin farklılığı gibi; terör ve ekonomik krizin seçim sonuçlarına etkisi de göreceli olacak. Sebep sonuç ilişkisi sarmalında halk yaşadıklarından kimin sorumlu olduğuna tam karar vermiş değil. Kafası karışık olan seçmenin düşüncesini netleştirmesinde adaylar önemli bir rol oynayacak, ya da netleştirmede rol almayarak sorunun bir parçası olacak.
Futbol takımı gibi destek
Seçmenin belirli bölümünün kayıtsız şartsız partisini desteklemesi aday tespitini de yansıyor. Bazen 'odun, bazen şapka bazen de kimi koysam seçilir' anlayışıyla adaylar belirleniyor. Ancak 'Mükemmellik veya şeytan ayrıntıda gizlidir' sözünde olduğu gibi; partiler takım tutar gibi oy vermeyen %30'luk seçmen kitlesinin oyları için kafa yoruyor. Adaylarda nitelik; seçilebilirlik özelliği arıyor. Böyle adayları belirlemek için ön yoklama veya merkez yoklaması, anket veya temayül yoklaması yapıyor partiler. Partilerin kendi oylarıyla seçilecek adayları genel merkezler, adayın getireceği oylarla seçilecek adaylar için bu çalışmalara gerek duyuluyor.
Muhalefet sonuçlardan memnun
CHP ve MHP 7 Haziran seçimlerinin sonuçlarından memnun olacak ki beklendiği gibi; listelerin ilk sıralarında değişikliğe gitmedi. CHP, 5. sıradaki Halk TV Genel Müdürü Şaban Sevinç'i 3. sıraya çekerken, milletvekili seçilenler yerini korudu. MHP listesi ,Atatürk'ün 'Söz konusu vatansa gerisi teferruattır. Hattı değil sathı müdafaa vardır. O satıh da tüm vatandır' sözleriyle şekillendi.
Akşener yok
İki dönem MHP İstanbul Milletvekili seçilen Meral Akşener'in aday gösterilmemesiyle ilgili olarak, MHP Gn. Bşk. Yrd. Oktay Öztürk, 'Sayın Akşener 2007’de geldi. 2007’den önce de MHP vardı. İnşallah 2015'ten sonra da olacak' dedi. İki dönem vekillikten sonra değil; 2007'de ilk geldiği zaman bu açıklama yapılsaydı bir anlamı olurdu. '2007'den önce de MHP vardı. O zaman neredeydi? Önceden yoktu, sonradan da olmazsa olur' der gibi yapılan bir açıklamadan sonra 'İnşallah birlikte devam edeceğiz' demenin ne anlamı var? 'Bu ne perhiz ne lahana turşusu?' demek değil de nedir?
7 haziran genel seçim sonuçlarına göre Ak Parti 1. parti olmasına rağmen, tek başına iktidarı kaybettiği için, seçimin tekrarlanmasını en çok isteyen Ak Parti 'de son dakika değişiklikleri de dikkate alınmış olacak ki listeler diğer partilerden sonra açıklandı. Beklenen değişiklik yapılmadı.
Bu listelerden farklı sonuç çıkar mı? Sebepler değişmeden sonuçlar değişmez. İstenmeyen sonuçların değişmesi için, o sonuçları doğuran sebeplerin ortadan kaldırılması gerekir. Einstein, 'aynı şey yapılarak farklı sonuç beklenmez' diyor. Yapılanın aynı şey olup olmadığını, farkındalık yaratılıp yaratılmadığını seçim sürecinde göreceğiz. Halep'e giden yolcunun, Halep'e ne kadar zamanda varacağı gidişine bağlı olduğu gibi; adayların sonuçları değiştirip değiştiremeyeceği de performans ve çalışmalarıyla doğru orantılı olacaktır.