Rab hakikat, insan gerçeklik yaratır. Suyun H₂O olması hakikat. Sudan çay yapmak gerçeklik. Genler hakiki. Araba parçaları gerçek.
Gerçekler olmasa da olur, yerine başka bir gerçeklik bulunur. Hakikat olmazsa olmaz. Hakikati çıkart yerine alternatif konulmaz. Ana hatlarıyla hakikat yüce yaratıcının çizdiği çizgiler. Gerçeklik insanların çizdikleri.
İnsan bilgisiz yaratılmıştır, bilgisizliğinden yarattığı gerçeklikleri yalanlarla yaratır. Bu yalanlar ilerde sorunlar çıkartır, başka yalanlara sebep olur. Bilgisizlik koskoca bir geleceğin geçmişe dönmek üzere orda beklemesindendir. Gelecek inançtır, geçmiş bilgi, şu an kalem. Kalem inançlar ve bilgilerle ne yazıldığı.
Varlığın zıddı yokluk, hakikatin zıddı yalan. İnsan yarattığı gerçekle ya var eder, yada yok. Hakikatten uzaklaştıkça yalana kaçar.
İnsan rüya gören bir varlık. Ancak rüyalar vasıtasıyla yaşamla empati kurar. Gerçeklikler hakikate ne kadar yakınsa o kadar güzel bir rüya, hakikatten ne kadar uzaksa o kadar kabus yaratır hayatlarda.
İnsan yaratısı para. Gerçekliktir. Hakiki değildir. Ağaçta yetişmez, hiçbir böcek, hiçbir hayvan gelip parayı sahiplenmez. Paranın inandırıcılığı emekten gelir. Emeği yüce yaratıcı yazıp çizmiştir. Emek hakikidir. Rab emeğin karşılığını verir. Paradan emeği çıkart inandırıcılığı kalmaz. Emek sarfetmeyen emek hırsızları parayla kabuslar yaratırlar. Emeğin hakkı verilirse para güzel bir rüyaya döner.
Kutsal kitapların inandırıcılığı içinde barındırdığı hakikatlerdendir. Hakikatleri çıkart sadece hikayeler kalır. Çoğu hakikatlere kadar gidemez, hikayelere takılır kalır. O hikayeleri de yalanlarla yorumlayıp zihinlerini rahatlatırlar hakikatten uzak. Her şey kendilerine yüklenen zihne uygun olsun isterler, ne istediklerinden henüz tam emin değilken.
Bebekken emzik ister insan, büyüdüğünde saçmadır emzik.
Hakikat yolcusu olmak insanlığı üstünde taşımayı gerektirir. İnsanın yarattığı gerçeklikler, insanlığı üzerinde taşıyorsa hakikate doğru giden yolun taşları olurlar. Yalan söyleyen insanlığı sırtından atıp yalan söyler. Ve yarattığı gerçeklik kabustur.
Hakikat kat kattır. Bir üst katta her şey farklı görünür. Hakikat yolcusu önyargılarını kıra kıra yükselir. Şartları sile sile daha hakiki şartlara ulaşır.
Önyargılarla dolu insan anlayamaz. Kafasını şartlarla dolduran kıpırdayamaz. Önyargılar iftiradır. Şartlar mahpushane.
Gerçeklik aynasında kağıt parçaları için yaşayan insanlar yaratılırken, hakikat aynasında yalan uğruna hayatlarını heba eden varlıklar görülür.
İnsanlar kağıtlara kitlenip kalmakla araçları kullanıp harika kendilikler yaratamamaktadır.
Rabbin çizdiği insan hakikidir. İnsanların çizdiği zengin gerçektir yoksul yaratır. Biriktirerek var olunmaz, paylaşarak var olunur. Biriktirmek dışardadır, tam da bırakılıp gidilecek yerde. Paylaşmak içerdedir, tam da alınıp götürülecek yerde. İçersi dışarısı, dışarısı içerde. Biz dışarıya çıkıp gideceğiz, bir bilgisayar oyununun başından kalkar gibi. Ama bu oyun değil, bu hakiki, bu tanrı yaratığı. Oyun her zaman gerçeklik, korkunç bir yanılgı.
İnsan anıların üstünde yükselir, paraların değil. Makamlar da sadece gerçeklik.
Anlatmak istediğim hakikatle gerçekliğin ne kadar farklı olduğu. Hakikat cennet, cennete ancak hakikate doğru yürünerek gidilir. Gerçeklik insanı cehenneme sürükleyen koskoca bir yanılgı yaratabilir.
Hakikatle gerçekliğin ayrımını yapamazsa bir zihin, orada o insan bir ömür köleliği özgürlük sanabilir. Eziyetleri kutsayıp, eziyet etmeyi marifet algılayıp, sevaba bile girdiğini zannedebilir. Gerçeklik aynası sorgulanmalı, iyi irdelenmeli, analiz edilmeli. Hakikat aynası öğrenilmelidir. Hakikat aynası rabbidir, öğretmendir, sırf öğretmek için ordadır.