Türkiye’nin on altıncı büyük kenti olan Samsun; İstiklâl Şehri ya da Ondokuzmayıs Şehri olarak da anılmaktadır. 1980’den sonra uygun iklimi ve coğrafi koşullarından dolayı gelişmiştir.
Samsun’a ilk yerleşen topluluk Kaşgalar olup, M.Ö. 5000 ilâ 3500 yılları arasında yaşamıştır. Dünyanın en eski yerleşim yerlerinden bir olan Tekkeköy Mağaraları ve Arkeoloji Vadisi bu şehirdedir. Tarihi bir kent olan Samsun Hitit, Amazon, Pers, Pontus, Roma ve Cenevizlere ev sahipliği yapmıştır. 1192’de Samsun, Melik Gazi tarafından Türklere kazandırılmıştır.
Türkiye’nin önemli ovalarının ve akarsularının üzerinde bulunan şehir, büyük bir tarım kentidir. Şehre adını veren Canik Dağları, Ordu’yu da içine alacak şekilde uzanan önemli sıradağlardır. Öte yandan Samsun kültür ve dinlenme turizmi açısından da önemi artan bir kenttir.
* * *
-Şehr-i İstiklâl’e: 22 Şubat 2015 İlkadım/ Samsun-
Acem Tekkesi’nde sabahladım neyin en derin girdabında,
Tılsımı üzerimdeyken nağmelerin geçtim Çifte Hamam’a.
Solumda yıllanmış Taş HHHan, eski Şehremini sağ yanımda,
Saat Kulesi Sultan Hamit Han’ın anısına göğe yükseliyor.
Cami-i Kebir’in ayakları eski kalenin harabelerine basmış,
Kimsecikler yok, güvercinler yok; eski meydan yıkılmış,
Her şey masal gibi, dünden bugüne bir ulu çınar kalmış,
Bir ıslık çalıyor uzaktan, belli ki kara tren rayları yalıyor.
İş kollayan amelelerin virane kahvesinde duraksıyorum,
İskemlede oturmuş, simitle demli bir çay yudumluyorum,
Eskiye, geçmişe dair ne varsa umursamadan bakıyorum,
Eskici geçiyor, kamburundaki küfesinde mazi taşınıyor.
Vedalaşıyorum asma altının buhar kokan kahvehanesiyle,
Subaşı yolunda kasaplar, balıkçılar ve lokantacılar iç içe,
Hamsi, lüfer; tavuk, bıldırcın; sırıtıvermiş pişmiş bir kelle,
Ölü var şehirde, Yeraltı Cami’nin müezzini salâ veriyor.
Sabah bereketiyle açılır dükkânlar Mecidiye Çarşısı’nda,
Su serpilir, sokaklar süpürülür: kızlarsa bekleşir kapılarda,
İşçinin, memurun ve esnafın yolları kesişir bu sokaklarda,
Gazi Müzesi’nin önünde bir kalabalık; herkes koşturuyor.
Tütün İdaresi’nin yanı başından yürüdüm Atatürk Anıtı’na,
Gün bugün, şaha kalkmış atın üstünde Mustafa Kemal Paşa.
İstiklâl uğruna Bandırma demir atmış, Samsun ufuklarında,
Vatan sağ, vatan selamet; bir evlat ki, elleri açık, yakarıyor.
Faytonlar kordonda türküler, şarkılar taşır Sevgi Gölü’ne,
Garda hareket düdüğü ötüyor, koşuyor bir yolcu sevgiliye,
Bir sevgilinin yolu düşüyor şehrin en kalabalık caddesine,
Çiftlik bir başka; genç, yaşlı; yerli, yabancı, âlem dönüyor.
Yükseklerde kar, şehirde yağmur; gökyüzünde gri bulutlar,
Sanat Sokağı’nın garip ressamı Şehr-i Samsun’u resmediyor…