Cumhuriyet’in 100. yılında 100 il, 1000 ilçe sloganıyla başlayan ve 15 Haziran 2023 tarihinde gündeme oturan 19 ilçenin il ve 27 yeni ilçe ortaya çıkacağı yönündeki haber uzun süre beklenti içinde olan Salman’da da heyecan yarattı.
Salman, Ordu İli Akkuş İlçesi’ne bağlı eski bir beldedir. Canik Dağları üzerinde 1100 metre rakımlı Kızılotyazı Tepesi’nin eteğinde, Ünye-Erbaa ile Akkuş-Salıpazarı yol ayrımında bulunur. Salman bulunduğu konumundan dolayı Ordu-Tokat-Samsun’un tam kesişme noktasında olup bu üç ilin kültürel özelliklerini bir arada yaşamaktadır. Bağlı oluğu Ordu’ya 150 km, Tokat’a 123 km iken Samsun’a 93 km uzaklıktadır.
Salman’ın nüfusuna bakıldığında 1990 yılında 5.416, 2000 yılında 6.674, 2007 yılında 4.207, 2010 yılında 4.023 iken 2023 yılında 2.000’e kadar düşmüştür. Dışarıya yoğun göç veren Salman’daki nüfusun düşme nedenlerinin başında işsizlik gelmektedir. Salman kültürel olarak geniş kayın ormanları, dereleri, çayları ve eski ahşap evlerinin yanında çevresiyle birlikte Pontus’tan kalan Kevgir Kalesi, Hıdırellez (Hüvellez) Tepesi, Öbek Kayası, Düzmeşe Tekkesi, Uludüz Yaylası, Nebi Değirmeni, Suat Uğurlu Barajı ve pazarlarıyla ilgi çekmektedir. Diğer yandan çevresinde bulunan Yeşilköy, Haliluşağı, Ortabölme, Alan, Akpınar, Seferli, Dağyolu, Ambargürgen, Şahinköy, Gürgenliyatak, Çökek ve Kargı mahallelerinin (köylerinin) tam ortasında yer alıp yöre halkının da tüm ihtiyaçlarının karşılandığı bir merkez konumundadır. Bu halde 8 bine yakın nüfusa hizmet verirken yazın bu sayı üç katını bulmaktadır.
Salman, Farsça Selman adından türemiştir. Bölgenin Kadim Pontus ülkesi olduğu düşünüldüğünde Greko-Fars kültüründen bu adın kaldığı sanılmaktadır. Pontus’un uç kalesi Kevgir’in de burada bulunması bu savı desteklemektedir.
1920 yılına kadar Samsun Vilayetinin Ünye Kazasının Karakuş Nahiyesine bağlı olan Salman Köyü, 1954 yılında Karakuş’un (Akkuş) ilçe olmasıyla Akkuş’a bağlanmıştır. 1987’de belediye olan Salman, uzun bir beldelikten sonra 12.11.2012 tarihli 6360 sayılı Kanun ile Ordu'nun büyükşehir olmasıyla mahalleye dönüştürülmüştür.
“Maniye mazem sensin, gül yüzlü yarim sensin.”
Pontus döneminden beri yörede yerleşim olduğu düşünülmektedir. Eski dönemde Ünye-Erbaa yolu üzerinde olan Salman’ın şimdi olduğu gibi eski zamanda da geçiş güzergahında olduğu görülmektedir. Ancak kentsel gelişim 1960’dan sonra başlamıştır.
Danişmentliler ve Hacıemiroğulları döneminde Çepni Türkmenlerinin yerleşimine açılan Salman, Osmanlı kayıtlarında Samsun Sancağı Ünye Kazası Karakuş Nahiyesi’ne bağlı Salman Karyesi olarak geçmektedir.
Halk anlatılarına göre Çarşamba ve Bafra ovalarında yaşanan sıtmadan kaçanlar Salman ve çevresine yerleşmiştir. Bu kaçanlar arasında olan üç kardeşten adı Selman olan Salman’a, Sefer olan Seferli’ye ve Halil olan da Haliluşağı’na yerleşerek bu köyleri kurmuştur.
Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı döneminde bazı çetelerin baskısı altında kalan Salman, 1960 yılına kadar da yoksulluğun pençesinde kalmıştır. Eski dönemlerde biriktirilen tarımsal ve hayvanlar ürünler Ünye, Erbaa ve Çarşamba pazarlarına götürülüp satılarak karşılığında diğer ihtiyaçlardan basma, gaz yağı, tuz, yazma, boncuk alınarak geçim sağlanmıştır. 1970 yılında Almanya ve İstanbul’a başlayan iş göçü 1990’lardan sonra yerleşime dönüşmüştür. Bugün hayvancılık faaliyetinde düşüş yaşanmış mera hayvancılığından mandıra hayvancılığına; mısır üretiminden de fındık üreticiliğine geçilmiştir. Aynı zamanda beyaz patatesi ve şeker fasulyesi ile ünlüdür.
1960’da orman kesimlerinde kütükleri taşımak için yapılan yollarla Salman ve çevresi yol ile tanışmıştır. Yol demek uygarlık demek olduğundan hızlı bir gelişme sağlayan Salman, gerek çevre köylerin ortasında gerekse geçiş güzergahında bulunmasından dolayı pazar yerine dönüşmüştür. 1968’de ilkokul açılmış, 1969’da pazarı kurulmuştur. 1987 yılında belde olan Salman’da bugün ilkokul, ortaokul, lise gibi eğitim kurumlarının yanında sağlık ocağı, postane, jandarma karakolu, camileri ve davethaneleri, belediye irtibat büroları, OSKİ içme su havuzu, taş ve çakıl ocağı gibi kamusal yapıların dışında akaryakıt istasyonu, marketler, lokantalar, fırın, kooperatifler, öğrenci yurtları ve eczane gibi özel/kamu işyerleri de vardır.
1990’dan beri işsizliğin neden olduğu göçten dolayı nüfusta düşüş yaşanmışsa da hızlı bir yapılaşma ile Salman bugün modern küçük bir yazlık kent görünümündedir.
Yeşil Yol Güzergahı üzerinde olan Salman’a Ünye’den, Akkuş’tan, Erbaa’dan doğrudan ulaşım olsa da en kısa ve konforlu ulaşım Salıpazarı üzerinden sağlanmaktadır.
