5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun Ek-6ncı maddesi uyarınca 01.03.2011 tarihinden itibaren ticari taksi, dolmuş ve benzeri şehir içi toplu taşıma araçlarında çalışanların kısmî iş sözleşmesiyle bir ayda 10 günden az çalışanlarına, primlerinin kendileri tarafından ödenmesi kaydıyla sigorta kapsamına alınmıştır.Dolayısıyla 10 gün ve üzerinde çalıştırılan şoförler Kanun’un 4.1/a maddesi kapsamında sigortalı (SSK) sayıldığından bu kapsama girmemektedir.
Buna göre herhangi bir şekilde ticari taksi ve toplu taşıma araçlarında bir veya birden fazla işveren tarafından ayda 10 günden daha az süreyle çalıştırılan kişiler:
- Hizmet akdine tabi ya da kendi nam ve hesabına bağımsız yahut kamu görevlisi olarak çalışmama,
- İsteğe bağlı sigortalı olmama,
- (Mülga) 506 sayılı Kanun’un geçici 20 nci (banka vd sandıklar) kapsamında sigortalı olmama,
- Kurum’dan gelir veya aylık almama,
- 18 yaşını doldurmuş olma,
şartlarını sağlayanlar Ek-6 kapsamında sigortalı olabilmektedir.
Ek-6 kapsamında sigortalı olmak için Şehir İçi Toplu Taşıma Araçlarında Kısmî Çalışanlara Ait İşe Giriş Bildirgesi formunu araç sahibinin bulunduğu meslek odası ya da meslek kooperatifine onaylatılarak, ekine de araç sahibiyle şoför arasında imzalanan kısmî süreli iş sözleşmesinin eklenmesi suretiyle sosyal güvenlik il/ merkez müdürlüklerine müracaat etmeleri gerekmektedir. Ay içinde birden fazla toplu taşıma araç sahibinin yanında çalışanlar her bir araç sahibiyle ayrı ayrı kısmî süreli iş sözleşmesi imzalamak ve bunu SGK’ya da ibraz etmek zorundadır.
Ek-6 kapsamında sigortalı sayılanlar uzun vadeli (malullük, yaşlılık ve ölüm) sigorta kolları ile genel sağlık sigortası kollarına tabidir. Kısa vadeli sigorta kollarına tabi olmadıklarından iş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinden de yararlanamazlar.
Genel sağlık sigortasından faydalanmak için 6183 sayılı Kanun’un 48 inci maddesine göre tecil ve taksitlendirme hariç 60 günden fazla prim ve prime ilişkin her türlü borcun bulunmaması gerekmektedir.
Ek-6’ya tabi sigortalıların prime esas kazancı alt ve üst sınırlar içinde olmak üzere günlük kazancın % 32,5 oranına eşittir. İşsizlik sigortasına da tabi olmak istemeleri halinde % 3 oranında ek prim ödemek zorundadırlar.
2011 yılında devlet katkısı başlamış ve aylık 18 gün üzerinde prim alınmaya başlanmış, 2017 yılında gün sayısı aylık 24’e yükselmiştir. Nihayet 2023 yılında aylık gün sayısı 30 güne tamamlanacak ve devlet katkısı da sona erecektir.
2017 yılı için aylık prim miktarı 462,15 TL’dir. İşsizlik primine dâhil olmaları halindeyse aylık prim miktarı 504,81 TL'dir. Her aya ait sigorta prim tutarı takip eden ayın son gününe kadar ödenmelidir.
Uygulamanın haksız olarak yaygınlık kazanacağı ve sigortalıların kısa vadeli sigorta kollarına, özellikle iş kazası ve meslek hastalığı halinin dışında tutulması eleştiriler arasındadır.