Türklerin ortaya çıktığı tarihten beri boylar önemli bir özellik arz eder. En batıdaki Peçeneklerden, en doğudaki Basmillere kadar bir araya gelen boylar bozkırın da temelini oluşturur. Boy adlarının çoğu Divan-ı Lügat’it-Türk’te geçmektedir.
Tölesler: Tinklilerin ve Kanglıların devamı olarak 627 yılına kadar etkin rol oynayan Tölesler, kuzey Türklerinden meydana gelip birçok boyun da temelini oluşturur. Göktürkleri kuran Aşina boyu ile birleşerek, JuanJuanları yenilmesinde etkili olmuşlardır.
Dokuz Oğuzlar: Dokuz kabile anlamına gelen Uygur boylarının oluşturduğu birliktir. Göktürk Devleti’nin yıkılmasından sonra Uygurların temelini oluşturarak, On Uygur adıyla Uygur Devleti’nin kurulmasında rol almıştır.
Karluklar: Töles boyları arasında gösterilmeyen Karluklar, Onoklar gibi Göktürklerin doğu koluna akrabadır.Uygur ve Basmillerle birlikte Göktürklerin yıkılmasında rol almıştır. İslamiyete giren ilk Türk boylardan olup,Karahanlılar, Gazneliler ve Timurların temelini oluşturmuştur. Bugün Özbekistan’dayaşamaktadırlar.
Kırgızlar: Sibirya kökenli olan Kırgızlar en eski Türk boylarından olup, ağırlıklı olarak Kırgızistan’da yaşamaktadır. Kırgızların Sibirya’da yaşayan koluna da Hakaslar denir.
Avarlar: Apar olarak da geçen Avarlar, MS. 350’den sonra etkinlik kazanmıştır. JuanJuanlarlakarıştırılan Avarlar, Göktürklerin baskısı sonucu batıya göçmüştür. 626’da İstanbul’u kuşatan Avarlar, Frankların baskısıyla 805’te dağılmıştır.
Sibirler: Sabar olarak da geçen Sibirler, Sibirya’ya adını vermiştir. Avarların önünden kaçan Sibirler, önlerine Ogurları da katarak batıya ilerlemiştir. 6’ncı yüzyılda İdil-Don ırmaklarının arasına yerleşmişse de Avarların takibi sonucu 576’da yıkılmıştır. SibirlerinBelencer ve Semender boyları 7’nci yüzyılda Hazarların kuruluşunda yer almıştır.
Ogurlar: Tinklinglerin batı grubundan olanOgurlar, 461 yılında Sibirler tarafından Ural’ın doğusuna itilmiş ve bugünkü Çuvaşlar,Bulgarlar ve Macarların temelini oluşturmuştur.
Peçenekler: Bir Oğuz boyu olan Peçenekler, Uygurların daha sonra Kıpçakların baskısıyla Macarları önlerine katarak, Tuna’ya kadar uzanmıştır. 1091’de Doğu Roma ve Kıpçak ittifakı sonucu dağılarak, Macaristan’ın içlerine göçmüştür.
Kıpçaklar: Kumanlarla birlikte kuzeydeki Kimeklerle karışarak büyük bir boy olarak ortaya çıkan Kıpçaklara Kuzey Türkleri denir. Karahanlıların baskısıyla batıya doğru sürülen Kıpçaklar, Oğuz Yabgu Devleti’ni yıkarak, Oğuzlarla uzun süreli bir mücadeleye girmiştir. Karadeniz’in kuzeyini Dest-i Kıpçak adıyla yurt edinen Kıpçaklar, Tuna’ya kadar yayılarak burada büyük bir devlet kurmuştur. 1223’te Moğolları durduramayarak, onların hakimiyetine girmiş ve Altınordu’nun temellerini oluşturmuştur. Kıpçaklar bugün Kazaklar ve Tatarlar olarak varlığını sürdürmektedir.
Onoklar: Göktürklerin batı kolunu oluşturan Onoklar, Oğuzların da temelini oluşturur.
Oğuzlar: Yirmi dört boy ile Türklerin en büyük boy birliğini oluşturan Oğuzlar, Göktürklerin batı kolunu oluşturanOnokların devamıdır. Oğuzlar 717’de Türgiş Devleti’ni kurmuşsa da, 766’da Karluklar tarafından yıkılmıştır. 950’de Hazarların zayıflamasıyla Oğuz Yabgu Devleti’ni kuran Oğuzlar, 1033’ten sonra Kıpçak saldırılarına uğramıştır. Selçuk Beyin etrafında toplananMevaraünnehir’e göçerek, İslamiyeti benimsemişler ve bu tarihten itibaren Türkmen olarak anılmışlardır. 1037’de Selçuklu Devleti’ni kurarak, Osmanlılarla birlikte Viyana’ya ulaşmışlardır. Oğuzlar bugün Türkmenistan, Kafkaslar, Mezopotamya, Anadolu ve Balkanlar’da yaşamaktadır.
Yukarıda dayıların dışında Tinkligler, Kanglılar, Basmiller, Kurukanlar, Oğraklar, Pomalar, Sirler, Ezgiler, Edizler, Anamutlar, Azlar, Halaçlar, Vusunlar, Kimekler, Kumanlar, Bulaklar, Çoruklar, Çiğiler, Tarduşlar, Yağmalar ile adı zikredilmemiş birçok Türk boyu bulunmaktadır.