1839’da Tanzimat Fermanı’nın ilân edilmesiyle başlayan medeniyet ve kültür değişikliği ve bu değişikliğin dayandığı batılılaşma olgusunun belirlediği bir gelişim sürecinde değerlendirilebilir. 19’uncu yüzyılda batılılaşma hareketine bağlı olarak roman, hikâye, tiyatro gibi yeni türlerin denenmesiyle çağdaş bir çizgiye girdi. Bu bakımdan Çağdaş Türk Edebiyatı; Tanzimat dönemi, Servet-i Fünun dönemi, Fecr-i Âti dönemi, Milli edebiyat dönemi, Cumhuriyet dönemi olmak üzere ayrılmıştır.
Tanzimat Edebiyatı: Bu dönemin edebiyatçıları İbrahim Şinasi, Ziya Paşa, Namık Kemal, Recaizade Mahmut Ekrem, Abdülhak Hamid Tarhan, Muallim Naci, Samipaşazade Sezai, Ahmet Mithat Efendi, Nabizade Nazım, Ahmet Vefik Paşa, Feraizcizade Mehmet Şakir’dir. Bu dönemde Namık Kemal gibi toplum için sanat anlayışını benimseyenlerin yanında sanat için sanat anlayışını benimseyen Recaizade Mahmut Ekrem gibi yazarlar da vardır. Dilde sadeleşme için çaba sarf edilmişse de hikâye ve roman dışında başarıya ulaşılamamıştır.
Batılı anlamda roman, öykü, tiyatro çalışmaları 1860'tan sonra çevirilerle başlamıştır. İlk tercümeyi 1859’da yapan Şinasi, aynı yıl yerli tiyatro eseri olan Şair Evlenmesi’ni yazmıştır. İlk özel gazete 1860’da Tercüman-ı Ahval adıyla Agah Efendi tarafından basılmıştır.
Bu dönemde divan edebiyatı konuları bırakılarak, özgürlük, vatan, adalet ve eşitlik gibi toplumsal konular işlenmiştir. Ancak şiirde divan edebiyatının etkisi sürmüştür.
Servet-i Fünun Edebiyatı: Edebiyat-ı Cedide de denilen bu akım Tevfik Fikret’in 1896’da derginin yazı işleri müdürlüğüne getirilmesi ile başlar ve 1901’de biter. Avrupai tarzda bir edebiyat benimsemişlerdir. Siyasi baskıların artmasının da etkisiyle toplumsal konulardan uzaklaşılmış ve oldukça ağır bir dil kullanılmıştır. Divan edebiyatı nazım biçimleri bırakılıp Fransız şiiri nazım biçimleri benimsenmiştir.
Bu akımın öncüleri arasında Tevfik Fikret, Cenap Şahabettin, Süleyman Paşa-zâde Sami, Süleyman Nazif, Faik Ali Ozansoy, Halit Ziya Uşaklıgil, Mehmet Rauf, Hüseyin Cahit Yalçın, Müftüoğlu Ahmet Hikmet sayılır.
Ferc-i Ati Topluluğu: Dönemin genç kuşak edebiyatçılarının 1909'da bir araya gelerek oluşturduğu bir edebiyat topluluğudur. Ahmet Haşim, Celal Şahir, Emin Bülent, Emin Sami, Ahmet Samim, Hamdullah Suphi, Refik Halit Karay, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, İzzet Melih Devrim, İbrahim Alaattin Gövsa topluluğun önemli isimleridir. Topluluğun amacı dil ve edebiyatı geliştirmek, kamuoyunu aydınlatmak, Batının önemli eserlerini tercüme etmektir. 1912’de dağılmış, bir yenilik getirememiş, Servet-i Fünun’un devamı niteliğini taşımıştır.