1912’ye kadar bir Türk gölü olan Ege Denizi, bu tarihten sonra birbirine düşman olan iki devletin denizi olmuştur. Yunanistan 1829’dan 1947’e kadar bağımsızlığını kazandığı Türkiye’ye karşı dört kez topraklarını genişletmiştir.
Batı kültürünün mayası sayılan Antik Yunan Uygarlığından dolayı “Avrupa’nın şımarık çocuğu” olarak anılan Yunanistan, uluslararası antlaşmaları kendi lehine yorumlayarak, Türkiye’yi Ege’de 3 mile hapsetmeye çalışmaktadır. Ege’de egemenlik ve paylaşım sorunu 1996 yılında Kardak Krizi ile doruğa çıkmıştır.
Ege Denizi’nin temel özelliği denize serpilmiş yüzlerce ada ve adacıklar ile kayalığın oluşturduğu dağınık görüntüdür. Bu yüzden Adalar Denizi olarak da adlandırılan Ege Denizi’nin adalarını beş grupta toplayabiliriz:
1.Kuzey Sporat Adaları: Ege’nin batısında ve Orta Yunanistan kıyılarının önünde bulunan adalardır.
2.Kiklat Adaları: Ege’nin batısında ve Mora Yarımadası’nın doğusunda bulunan adalardır.
3.Boğazönü Adaları: Ege’nin kuzeydoğusunda ve Çanakkale Boğazı’nın önünde bulunan Semadirek, Gökçeada, Bozcaada, Limni, Bozbaba ve Taşoz adalarıdır.
4.Saruhan Adaları: Ege’nin doğusunda ve Batı Anadolu kıyılarının önünde bulunan Midilli, Sakız, İpsara, Sisam, Ahikerya ve Hurşit adalarıdır.
5.Oniki (Menteşe) Adalar: Ege’nin güneydoğusunda ve Menteşe kıyılarının önünde bulunan Batnoz, Lipso, İleryoz, Kelemez, İstanköy, İncirli, Sömbeki, İlyaki, Herke, Rodos, Kaşot, Kerpe), İstanbulya ve Meis adalarıdır.
Bu beş grup adalardan 3,4 ve 5. grupta olanlar doğrudan Türkiye’nin kıta sahanlığında olup, üzerinde hak iddiasında bulunması gereken adalardır.
Birinci Balkan Savaşı’nın öncesinde İtalya, Trablusgarb’ı işgalde başarısız olmuş ve Türkiye’yi terke mecbur bırakmak amacıyla Oniki (Menteşe) Ada’ya asker çıkarmıştır. 18 Ekim 1912 tarihli Uşi Antlaşması ile iadesi hükme bağlanan Oniki Ada, Balkan Savaşı’nın patlak vermesiyle anlaşmanın yürürlüğünün gecikmesi ve Yunan işgali endişesiyle devri yapılamamıştır. Ege’nin diğer adaları ise 8 Ekim 1912’de patlak veren Birinci Balkan Savaşı’nda Yunanistan tarafından işgal edilmiştir. Böylece 1456’dan 1669’a kadar fethi tamamlanan Ege adaları, 1913 yılına gelindiğinde bir çırpıda Türkiye’nin elinden çıkmıştır.
Balkan Savaşları’nı bitiren Bükreş Antlaşması’nın 5’inci maddesinde garantör olan İngiltere, Fransa, Almanya, Avusturya ve İtalya devletleri Bozcaada ve Gökçeadayı Türkiye’ye, Meis dışında Menteşe Adaları’nı İtalya’ya ve kalan diğer adaları Yunanistan’a bırakmıştır. Türkiye, bunu kabul etmediyse de Birinci Dünya Savaşı patlak vermiş ve akabinde Lozan Barış Antlaşması ile bu durum tekrarlanmış, Boğazönü Adaları dışında Türkiye’ye ada verilmemiştir.
Jeostratejik ve jeopolitik açından Menteşe ve Saruhan adalarının Anadolu’nun doğal uzantısı olmasına rağmen Lozan’da da bir kazanım elde edilememiştir. İkinci Dünya Savaşı’nın sonunda da Menteşe (Oniki) Adaları da İtalya’dan alınarak, Nisan 1947’de Yunanistan’a terkedilmiş ve bu konuda da Türkiye bir kazanım elde edememiştir.